Özet:

İnsanları diğer canlılardan ayıran en önemli özellik dildir. Dil, sözlü ve sözsüz olmak üzere birçok şekilde kendine ifade alanı bulmaktadır. İnsanlığın var olduğu her yerde ve her zamanda dil de var olmaktadır. Kültürlerin birbirileriyle bağ kurmasında ve kültürlerin tarihsel aktarımında da en önemli unsur dildir. Bu nedenlerden dolayı hayatın her alanında ve insanın bulunduğu her ortamda vücut bulan dil ve dil üzerine yapılan çalışmalar çok mühimdir. Dilbilimin alt dallarından biri olan Kültürdilbilim, toplumların kendi dilleri içerisindeki kültürel değere sahip olan kavram kelimeleri inceleyerek bu kelimelerin nasıl oluştuğunu, nasıl korunduğunu ve nasıl aktarılması gerektiğini açıklamaya çalışmaktadır. Dil çalışmaları içerisinde bu çalışmanın da içeriği olan kültürdilbilim çalışmaları yeni yeni bir ivme yakalamıştır. Bu çalışmalar, dünyada ve bilhassa Türkiye’de epeyce kısıtlıdır. Kaynak eksikliği, kültürdilbilim çalışmaları için en önemli sorundur. Bu çalışmada, Metin Ekici’nin transkribe ettiği Dede Korkut Kitabı Türkmen Sahra nüshasının orijinal metnine bakılarak kavram kelimeler belirlenmiş ve kavram kelimeler üzerinde kültürdilbilim çalışması yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda 52 kavram kelime belirlenmiş ve bu kelimelerin anlamları; Türkçe, Arapça ve Farsça eş anlamlıları, etimolojileri, geçmişte ve güncel Türkçedeki kültürel değerleri verilerek, Muharrem Ergin’in çalıştığı Dresden ve Vatikan nüshalarındaki kullanımlarıyla karşılaştırılması; deyimlerdeki, atasözlerindeki ve Türk edebi eserlerindeki kullanımlarının örneklendirilmesi yapılarak kelimelerin anlam değişmesine uğrayıp uğramadıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: