Özet:

VIII. asrın ortalarında dünyaya gelen tarihçi Theophanes, tarihi eseri Chronographia'yı, 810/811 yılında ölen çok yakın dostu Georgios Synkellos'un teşvik ve arzusuyla onun yarım kalan kroniğini devam ettirmek için yazmış ve M.S. 284–813 yılları arasını kapsayan kitabını 810–814 arasında tamamlamıştır. Theophanes'in kronolojik olarak şekillendirdiği Dünya Tarihi, Roma İmparatoru Dieocletianus'un tahta çıktığı 284 yılından başlar ve Bizans İmparatoru I. Mikhail Rangabe'nin tahtan düşürülmesi (811–813) ile V. Leon'un İmparator olmasıyla(813–820) son bulur. Theophanes Batı Ortaçağı için mühim olan eserini halkın konuştuğu Grekçe ile kaleme almıştır. Dil ve ruh bakımından avam seviyesinde kalmış olan Chronographia Bizans'ta çok tanınmış ve daha sonraki dönemlerde kronik edebiyatı derinden etkilemiş, kendisinden sonra yazılan kronolojilere kaynak olmuştur. Theophanes'in kroniği Doğu Avrupa Türk tarihi için önemli kaynaklardan birisidir. Hunlar, Sabirler, Eftalitler (Ak-Hunlar), Avarlar, Hazarlar, Bulgarların siyasi tarihleri yanında, Hazarların ve Bulgarların sosyal hayatlarına, adetlerine dair izahatlar bulunmaktadır. Kaybolmuş kaynakları kullanması ve çok eski kaynaklara ulaşması nedeniyle özellikle 7–8. yüzyılların aydınlatılması için oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler: