Özet:

Kalıcı Organik Kirleticiler’den (KOK) olan poliaromatik hidrokarbonların (PAH’lar) bina içi ve dış atmosferik ortamlarda belirlenmesine yönelik çalışmalara olan ilgi gün geçtikçe artmaktadır. Bunun sebebi KOK’ların çevreye özellikle insan sağlığı üzerine olan olumsuz etkilerinin yapılan çalışmalarla ortaya konulmasıdır. Yapılan çalışmada Bursa ili’nde yer alan 12 adet evin iç ortamından (mutfak ve oturulan oda) ve bu evlerden 6 tanesinin aynı zamanda dış ortamından pasif örnekleme metodu ile hava örneği alınarak PAH seviyeleri belirlenmiştir. Örnekleme kapı ve pencerenin açık olduğu yaz mevsimi (18.07.2014-01.09.2014) ile kapı ve pencerenin kapalı olduğu sonbahar mevsiminde (18.10.2014-01.12.2014) yapılmıştır.   Ortalama toplam PAH konsantrasyonları yaz mevsiminde oturma odası ve mutfakta sırası ile 20,3±17,9 ng/m3 ve 22,9±28 ng/m3 değerlerini alırken sonbahar mevsiminde 27,2±20 ng/m3 ve 21,7±10,5 ng/m3 değerlerini almıştır. Dış ortamda ölçülen ortalama toplam PAH konsantrasyonları ise yaz mevsiminde 10,2±6 ng/m3, sonbahar mevsiminde de 20,5±11 ng/m3 değerlerini almıştır. Gerek iç gerekse de dış ortamda ölçülen PAH konsantrasyonları havaların soğuması ile birlikte sonbahar mevsiminde yaz mevsimine göre artış göstermiştir. Özellikle sonbahar mevsiminde ısınma amaçlı yakmanın başlaması ile birlikte genellikle kirletici kaynak dış ortam olarak hesaplanmıştır. Yapılan çalışmada oturma odası, mutfak ve dış ortam için mevsimsel olarak tanı oranları hesaplanmış ve düşük molekül ağırlığına sahip toplam PAH türlerinin, yüksek molekül ağırlığına sahip toplam PAH türlerine oranı 1’in üzerinde çıkmıştır. Bu sonuç PAH’ların kaynağının petrol, yani trafik olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler: