Özet:

Bu araştırmada, Elazığ Merkez, Sivrice, Baskil ve Keban ilçe merkezlerinden ve buralara bağlı köylerden satın alınan 100 ev tavuğu, 25 hindi, 18 ördeğin ve yakalanan 20 keklik ile 21 güvercinin kas örnekleri Sarcocystis kistleri yönünden incelenmiştir. Kanatlıların hiçbirinde makroskopik kistlere rastlanmamış olup, göğüs, boyun, bud ve kalp kaslarından alınan örneklerin digestion tekniği kullanılarak yapılan muayenelerinde 100 ev tavuğunun 38 (%38)'inde, 25 hindinin 5 (%20)'inde ve 20 kekliğin 2 (%10)'sinde görülen mikroskopik kistler ördek ve güvercinlerde bulunamamıştır. Ev tavuklarında iki türe ait mikroskopik Sarcocystis kisti tespit edilmiştir. Bunlardan, 652.5 x 68.5 mikron büyüklüğünde ve içleri belirgin locaları olmayan S. horvathi kistlerinin, 2.3-3.2 mikron kalınlığında ve parmak şeklinde çıkıntıları bulunan bir kist duvarına sahip olduğu görülmüştür. Parazitin muz dilimi şeklindeki bradizoitleri ise ortalama 10.15 x 2.25 mikron büyüklüğünde bulunmuştur. Diğer, 543.75 x 61.93 mikron büyüklükte ve localı olan Sarcocystis sp. kistlerinin 1.0-2.2 mikron kalınlıkta ve parmak benzeri çıkıntıları bulunan bir kist duvarına sahip olduğu görülmüştür. Bu türün bradizoitlerinin ortalama 15.7 x 2.3 mikron büyüklüğünde ve uzun lanset şeklinde oldukları tespit edilmiştir. Ev tavuklarında Sarcocystis horvathi'ye en fazla (% 65.8) boyun kaslarında, Sarcocystis sp. kistlerine ise en fazla (% 23.7) göğüs kaslarında rastlanmıştır. Hindi ve kekliklerde yapılan muayenelerde görülen Sarcocystis spp. kistleri hindilerde boyun, bud ve göğüs kaslarında, kekliklerde ise sadece boyun kaslarında görülmüştür. Kanatlıların hiçbirinde kalp kasında mikroskopik kistlere rastlanmamıştır. Diğer taraftan, mikroskopik kistlerle enfekte ev tavuklarında histopatolojik lezyonlar görülmüş olup, bu lezyonların hindi ve kekliklerde daha hafif olarak şekillendiği gözlenmiştir. * M. Sevgili'nin doktora tezinden özetlenen bu çalışma, F.Ü. Araştırma Fonu tarafından desteklenmiştir (FÜNAF- Proje No: 196).

Anahtar Kelimeler: