Özet:

On sekizinci yüzyıldan itibaren dünya nüfusunda meydana gelen hızlı artış ve modernleşme olgusu ile birlikte toplumların yaşlılara olan yaklaşımları, yaşlılara verilen değer ve yaşlıların toplum içindeki pozisyonları derin bir şekilde etkilenmiştir. Endüstrileşme olgusu ile başta gelişmiş ülkelerde olmak üzere gelişen sağlık koşulları, teknolojik ilerlemelerle birlikte demografik geçiş teorisi adı altında açıklanan düşük doğurganlık ve düşük ölüm oranlarına geçiş süreci, nüfusun yaş yapısında birtakım değişimlerin yaşanmasına neden olmuştur. Özellikle dünya genelinde yaşlı nüfusun artması ve nüfusun yaşlanmasının getirdiği sosyal ve ekonomik sorunlar ülkelerin sosyal güvenlik sistemlerini, sağlık harcamalarını, kamu emeklilik sistemlerini, işgücü piyasalarını, istihdamı ve sürdürülebilir gelişmeyi olumsuz yönde etkilemektedir. Yaşlanma sorunlarına bakıldığında, genellikle kronik hastalıklar, yalnızlık, toplumsal statü kaybı, sosyal dışlanma, yaş ayrımcılığı ve iş kaybı gibi konularla bağdaştırıldığı görülmektedir. Bununla birlikte söz konusu bilimsel çalışmalar ve araştırmalarda yaşlanan bireyin ilerleyen süreçte karşılaşacağı entelektüel yeterlilik ya da sağlık kaybı diye nitelendirdiğimiz toplumsal rol kayıpları yaşlılığın tanımlanmasında yapı taşı olmaya başlamıştır. Bütün bu bilgiler ışığında aktif yaşlanma kavramı (active aging), çalışmanın kilit noktalarından birini oluşturmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü aktif yaşlanmayı 1990’lı yıllarda gündeme getirmeye başlamış ve aktif yaşlanmayı insanların yaşlanma sürecinde yaşam kalitesinin artırılması için sağlık, güvenlik ve katılım fırsatlarının optimum seviyeye çıkarılması süreci olarak tanımlamıştır. Bu çalışmanın amacı; yaş, yaşlı, yaşlanma, yaşlılık ve aktif yaşlanma kavramlarını inceleyerek, günümüzde ve gelecekte yaşlılıktan dolayı olumsuz yönde oluşabilecek sosyal, kültürel, ekonomik, siyasi ve demografik potansiyel girdaplara dikkat çekmek ve bu doğrultuda çözüm önerileri sunmaktır.

Anahtar Kelimeler: