Özet:

Güneşlenme şiddeti (solar radyasyon), çeşitli fiziksel, kimyasal ve biyolojik süreçlerin enerji dengelerinde önemli bir rol oynar. Güneş enerjisinin ana parametresi olan güneşlenme şiddetinin miktarındaki değişimler, hidrolojik döngüyü, ekosistemi ve iklimin değişimini büyük ölçüde etkiler. Bunun yanında, güneş enerjisi, fosil yakıtlar gibi geleneksel kaynaklardan çok daha düşük bir çevre kirliliğine sahiptir. Dünyanın dört bir yanındaki tüm yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji kaynaklarınınbol olanı güneş enerjisi, ticari olarak ta çok geniş çapta kullanılmaktadır. Bu nedenden dolayı, güneşlenme şiddetinin zamansal ve mekânsal değişimlerinin doğru belirlenmesi ve anlaşılması, meteorolojik ve hidrolojik süreçler, tarımsal ve endüstriyel üretim ile birlikte güneşten enerji üretimi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Şanlıurfa iline ait, 1982-2010 yılları arasındaki yıllık ve aylık ortalama güneşlenme şiddeti değerleri parametrik olmayan Mann-Kendall ve Spearman’ın Rho ve Yenilikçi Şen Yöntemleri ile trend analizi yapılmıştır. Trend eğimleri ise Sen’in Trend Eğim Metodu ile yapılmıştır. İç bağımlılık etkilerinden arındırılmış zaman serilerinin trend analizi sonucunda, Mann-Kendall ve Spearman’ın Rho testlerinde sadece Mart ve Ekim aylarında anlamlı artan yönde trend belirlenmiştir. Ancak Şen’in trend testi ile yapılan trend analizi çalışmasında aylık ve yıllık güneşlenme şiddeti değerlerinde anlamlı artan yönde trend belirlenmiştir. Sen’in trend eğim metoduna görefazla artış yıllık 3.21 cal/cm2 ile Mayıs ayında,az artış ise yıllık 0.44 cal/cm2 ile Şubat ayında gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler: