Özet:

Uluslararası uyuşmazlıklarda kuvvet kullanımı, belli istisnalar dışında yasaktır. Böyle bir kuralın varlığı sebebiyle günümüzde uluslararası uyuşmazlıkların barışçı çözüm yöntemleri daha da önem kazanmıştır. Diplomatik ve yargısal yollar olarak ifade edilen bu yöntemler, tarihte birçok kez denenmiş, kimisinde başarılı kimisinde başarısız olunmuştur. BM Antlaşması’nın 33. Maddesinde, uluslararası uyuşmazlıkların barışçı çözüm yolları sayılmıştır. Buna göre; görüşmeler, dostça girişim, arabuluculuk, araştırma, soruşturma, hakemlik, mahkeme, bölgesel örgütlere ve andlaşmalara başvurma ve ihtiyari diğer yollar, uluslararası uyuşmazlıkların barışçı çözüm yollarıdır. Diplomatik çözüm yollarından görüşmelere örnek olarak Türkiye-Ermenistan görüşmeleri verilebilir. Bu görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Dostça girişim yoluna ise, Oslo Andlaşması ile sonlanan İsrail-Filistin müzakereleri örnek verilebilir. Burada Norveç’in dostane girişiminin, sorunu esaslı ve sürekli şekilde çözmese de başarılı bir girişim olduğu ifade edilebilir. Arabuluculuğa örnek olarak ise Kıbrıs müzakereleri verilebilir. Dönemin BM Genel Sekreteri Annan’ın arabuluculuğunda gerçekleştirilen müzakereler sonuçsuz kalmıştır. Araştırma ve Soruşturma Komisyonları’ndan yakın tarihte ön plana çıkanı ise Suriye Kimyasal Silah Araştırma ve Soruşturma Komisyonu’dur. Bu Komisyon, o döneme ilişkin önemli tespitler yapmıştır. Bir diğer yöntem olan uzlaştırma yoluna ise Filistin Uzlaştırma Komisyonu örnek verilebilir. Bu Komisyon da önemli çalışmalar yapmış olsa da sorunu kalıcı şekilde çözmeyi başaramamıştır. Yargısal çözüm yollarından hakemliğe, ‘’Eritre-Yemen Deniz Alanlarının Sınırlandırılması Tahkimi’’ örnek verilebilirken, mahkeme yoluna ise UAD’nin Kosova’ya ilişkin olarak vermiş olduğu danışma görüşü örnek gösterilebilir.

Anahtar Kelimeler: