Özet:

Sanayi öncesinde insan hayatının temel unsuru olan toprak, her bölge ve devlet için önem ifade ediyordu. Toprağın sahip olduğu bu önem, işleyişinin de nasıl ve ne şekilde olacağını anlamlı hale getirmiştir. Bundan dolayı Ortaçağ’da da devletler toprağı en iyi şekilde işlemenin ve bundan kar etmenin çabası içerisinde olmuşlardır. Horasan bölgesi Ortaçağ’da sahip olduğu coğrafi konumu itibariyle önemli bir öblgeydi. Bölgenin fiziki yapısının tarımı uygun olması ve sahip olduğu sulama imkânları, buradaki toprakları ve toprak işleyişini önemli hale getirmiştir. İslamiyet Horasan bölgesine Hz. Osman zamanında yerleşmiş, bu tarih i,tibariyle de eski düzen yıkılırken, yeni bir düzen tesis edilmiştir. Toprak mülkiyetinin idare ve iktisatta sahip olduğu rolden dolayı, toprak sistemi de bu değişimden nasibini almıştır. Abbasiler ile birlikte toprak sisteminde bir birikim ve de değişim yaşanmıştır. Bu çalışmada İslamiyet’in bölgeye yerleşmesinden itibaren uygulanan toprak anlayışı incelenmiş olup, çalışmaya Büveyhilerin hâkimiyeti ele geçirip askeri İktayı başlatıncaya kadar devam edilmiştir. Bölgede toprak ve idare üzerinde etkili unsurlar olan, Dihkanlara da bu çalışmada yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: