Görüntüleme
15
İslam medeniyetini şekillendiren en büyük unsur, bir Müslümanın gerek bireysel gerek toplumsal yaşam şeklini belirleyen “fıkıh ilmidir”. Fıkıh ilminin bir alt dalı olan ilm-i ferâiz İslam miras hukukunu yine fıkıh ilminin bir alt dalı olan ilm-i muamelat ise İslam borç hukuku, vergi ve zekat hesaplamaları gibi, fıkhın ibadetleri düzenleyen kısmı dışında kalan konularını içermektedir. Bu genel açıklamadan hareketle gerek ilm-i ferâizin gerek ilm-i muamelatın matematiksel işlemlere dayandığı açıktır. Osmanlı öncesi İslam medeniyeti matematik literatürünün önemli eserlerinde ferâiz problemleri ve muamelât hesaplamalarına ilişkin örnekler sıklıkla yer almaktadır. Söz konusu örnekler, İslam matematik geleneğinin gelişiminde fıkıh ilminin etkisini ortaya çıkararak bilim felsefecileri için bilim tarihi araştırmalarına yeni bir bakış açısı kazandırmıştır. Osmanlı biliminin kendisinden önceki İslam medeniyetinin ilim geleneğini devraldığı bilinmekle birlikte, Osmanlı matematik tarihinde İslamî ilimlerin etkisi, henüz tam anlamı ile araştırılmış değildir. Bu çalışmada Osmanlı klasik dönem hesap-muhasebe kitaplarında muamelat hesaplamalarının bir örneği olan borç-alacak ilişkilerini düzenleyen guremâ hesaplamaları sorgulanmıştır. Çalışmada, söz konusu döneme ilişkin önemli hesap-muhasebe kitaplarında “guremâ” problemlerinin yerine ve muhteviyatına ilişkin bilgiler verilmiş adı geçen metinlerde yer alan problemlerin çözüm yöntemleri izah edilmiştir. Yapılan bu çalışma ile Osmanlı klasik dönem matematiği üzerinde, Osmanlı öncesi İslam matematik geleneğinin etkisi üzerinde durulmuş ve Osmanlı’nın bu geleneğe yaptığı özgün katkı vurgulanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın sonunda, özellikle Osmanlı Klasik dönem matematiği özelinden hareketle, Osmanlı biliminin gelişimsel seyrine katkıda bulunan unsurlara dikkat çekilmiştir
individual and social life style of a Muslim. İlm-i ferâiz, which is a sub-branch of fiqh, covers Islamic inheritance law, and ilm-i-muamelat, which is a sub-branch of fiqh, includes subjects other than the part of fiqh that regulates worship, such as Islamic debt law, tax and zakat calculations. Based on this general explanation, it is clear that both ilm-i ferâiz and ilm-i muamelat are based on mathematical operations. Examples of ferâiz problems and transaction calculations are frequently found in the important works of the pre-Ottoman Islamic civilization mathematical literature. The examples in question have brought a new perspective to the history of science research for philosophers of science by revealing the influence of fiqh in the development of the Islamic mathematical tradition. Although it is known that Ottoman science inherited the scientific tradition of the previous Islamic civilization, the influence of Islamic sciences in the history of Ottoman mathematics has not yet been fully investigated. In this study, gurema calculations, which are an example of transaction calculations in the Ottoman classical period account-accounting books, which regulate debt-credit relations, were questioned. In the study, information about the place and content of the "guremâ" problems in the important accounting-accounting books of the mentioned period is given, and the solution methods of the problems in the mentioned texts are explained. With this study, the effect of the pre-Ottoman Islamic mathematical tradition on Ottoman classical period mathematics was questioned and the original contribution of the Ottoman Empire to this tradition was tried to be emphasized. At the end of the research, the elements that contributed to the developmental course of Ottoman science, especially with reference to Ottoman Classical period mathematics, were pointed out.
Alan : Güzel Sanatlar; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
