Özet:

Birey-toplum ilişkisinde, insan davranışları belirli kurallar ölçüsünde tespit edilir. Bu kurallar zincirini, maddi ve manevi değer yargıları oluşturur. Bunların kazanımında, insanın öncelikle ahlakî bir eğitim sürecinden geçmesi düşünülür. Bu eğitim sürecinde bir eğiticiye, bir yol göstericiye ihtiyaç vardır. Bu yol göstericiye, tasavvuf literatüründe mürşit adı verilir. Bir ahlak öğreticisi olarak mürşit, nefis terbiyesi sonunda ruh olgunluğuna ulaşmış, en güzel ahlâkın temsilcisi olan Peygamber ahlâkının günümüzdeki temsilcileri ve takipçileridir. Yaşantısı ile toplumlara örnek olmuş bu kişilerden biri, 20. asrın mutasavvıflarından Hoca Hafız Mehmet Dumlu Efendi’dir. Tasavvuf dünyasında “Dumlu Hoca” olarak da tanınan bu şahsiyet, günümüz insanının karşılaştığı zorluklara ve sorunlara dönük kaygıların getirdiği çözüm önerileriyle bir kanaat önderi olarak toplumdaki yerini almıştır. 1973-2011 yılları arasında Halvetiyye-Şabaniyye tarikatının postnişini olarak toplumun manevi eğitimi ve irşadı ile meşgul olmuştur. Bu eğitimde, İslamî öğretileri ve tasavvufî doktrinleri esas almış “Nefsini bilen Rabbini bilir.” hadisi ışığında, insanın kendi öz varlığını tanıması ve bilmesi üzerinde durmuş ayet ve hadislerin rehberliğinde, sevgi, hoşgörü ve adalet eksenli metot izlemiş bireyin kabiliyeti nispetinde yönlendirilmesini, topluma kazandırılmasını hedeflemiştir. Bu çalışmada, ilk önce ahlak kelimesinin tanımı, İslam tasavvufu ile ilişkisi üzerinde duruldu. Buna müteakiben Hoca Hafız Mehmet Dumlu Efendi’nin hayatı, şahsiyeti hakkında bilgi verildi sonra da ahlakî değer yargıları, insan nefsinin terbiyesi hususundaki yaklaşımları sunuldu.

Anahtar Kelimeler: