Abstract:

Özel denetim  anonim  ortaklıklara  özgü  bilgilendirme sisteminin  önemli bir parçasıdır.  Bu  nedenle  bilgi  alma ve  inceleme  hakkı  gibi  bilgilendirme  sisteminin diğer  unsurlarıyla amaç  birliği içindedir.  Bu çalışmada,  söz konusu amaç birliği  göz  önünde  tutularak,  özel  denetimin konusu  incelenmiştir.  Özel  denetimin konusuna  ilişkin olarak  TTK m.  438  ve m.  439 soyut  düzenlemeler getirmektedir. Bu  nedenle çalışmada özel  denetimin  konusu  sistemli bir biçimde incelenmiştir. Soyut koşulların  anlaşılabilir kılınması  için  öğreti ve yargı  kararlarından  faydalanılmıştır. Özel denetimin konusunu mahkeme aşamasından  önce etkileyen koşullar, ikincillik,  gereklilik  ve  belirliliktir.  İkincillik  özel  denetim talebinden  önce  bilgi alma  veya inceleme  hakkının kullanılmış  olmasını  ifade  eder. Dolayısıyla somut olayda  özel  denetim  talebinin konusunu  etkiler.  Gereklilik koşulu,  özel  denetimin pay  sahipliği haklarının kullanılması  bakımından gerekli  olması  anlamındadır. Belirlilik  koşulu da özel denetimin  sadece belirli  olayların aydınlatılması amacıyla istenebileceğini ifade  eder. Özel denetim talebi  genel  kurulda reddedilirse,  azınlık mahkemeden talepte bulunabilir. Fakat bunun  için  talep  konusunun ek  bazı  özellikler  taşıması gerekir.  Mahkemeden  özel denetim  talep edilebilmesi için, ortaklığın ya  da  pay sahiplerinin zarara uğraması  gerekmektedir. Keza  bunun kurucuların veya şirket organlarının  kanunu  ya  da  esas  sözleşmeyi ihlali neticesinde  olması gereklidir. 

Keywords: