Özet:

Sistem teorisi 21. Yüzyılın karmaşık toplumlarını açıklamak bağlamında sistem filozofu olarak değerlendirilen Alman düşünür Niklas Luhmann tarafından 30 yıllık yoğun bir çalışmanın sonucunda geliştirilmiştir. Bu teori, mevcut sosyolojik gelenekteki bilimsel kabileciliğe meydan okur bir tarzda farklı disiplinlerden yararlanarak interdisipliner bir perspektifle inşa edilmiştir. Karmaşık toplumlar ancak karmaşık teorilerle açıklanabilir varsayımından hareketle mevcut kavramlar yapısökümüne uğratılmış ve bu kavramlara teorinin ontolojisine ve epistemolojisine uygun yeni anlamlar yüklenerek sosyoloji camiasına sunulmuştur. Teorinin mimarı Luhmann’a göre dünya tek bir toplumdur. Sistem teorisi de bu toplumu sistemik bir çerçevede açıklayacak bir süperteori olma iddiasındadır. Sadece bu tek dünya toplumunu değil aynı zamanda modern toplumun alt sistemleri olan hukuk, din, siyaset, eğitim, aile, sanat gibi kurumları da aynı teori perspektifinden açıklama yetkinliğine sahiptir. Söz konusu bu çalışmada sistem teorisinin oluşumunda etkili olan interdisipliner fikirlere değinilmiş olup mevcut sosyolojide tespit edilen problemler ve bu problemlere nasıl çözümler üretildiği üzerinde durulmuştur. Müteakiben teorinin genel argümanları sistematik bir perspektifle ele alınmıştır. Bu çalışma dökümantasyon yöntemiyle Niklas Luhmann’ın kendi yazdığı birincil kaynaklar ve onun üzerine yazılan ikincil kaynaklar kullanarak gerçekleştirilen betimsel bir çalışmadır. Luhmanyan bir perspektifle belirtmek gerekirse bu çalışmanın amacı Luhmann’ın sistem teorisini ikincil gözlem düzeyinde gözlemlemektir. Makalenin sistem teorisi hakkında oldukça az sayıda çalışma bulunan Türk alanyazınına katkı sağlayacağı düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler: