Özet:

Renk, ışığın var olma derecesine göre algılanan bir olgudur ve pek çok faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Bu faktörler, içinde bulunulan ortamın rengi, çevresel faktörler ve ortamdaki aydınlatıcı ışık kaynağının şiddeti, ışığın geliş açısı, geliş biçimi, yönü, miktarı vb. olarak sıralanabilir. Dokuma kumaşlarda rengin görsel algısı, üzerlerine düşen ışığın bir kısmının absorbe olması, diğer bir kısmının ise yansıtma yoluyla uzaklaştırılmasıdır. Burada kumaşın renkli görünmesinin temeli, onun yansıyan ışığıdır. Işık, tasarlanan rölyef yüzeylerin renk, hacim ve doku ilişkilerini ayırt etmek ve tanımlamak için yol göstericidir. Renk, yaratma süreci içerisinde dokuma eylemine bol seçenek sunan ve ışık yansımalarıyla da yüzeyde hareketlilik sağlayan bir tasarım ögesidir. Dokuma kumaşlarda rölyef algı; malzeme açısından (kullanılan hammadde çeşidi, atkı ve çözgü ipliğinin özellikleri) ve üretim yöntemleri açısından (dokuma esnasındaki örgü yapısı, tekniği, dokuma işleminden sonra uygulanan özel teknikler) çeşitli şekillerde değerlendirilerek pek çok etkilerle güçlendirilebilmekte ve böylece elde edilen ışık, gölge, doku, hacim vb. pek çok etkenle farklı algılar yaratılabilmektedir. Kumaşlarda renklendirme ise üretim öncesi ve esnasında renkli iplik veya malzemelerin kullanımıyla gerçekleştirilebileceği gibi, dokuma işleminden sonra boya, baskı ya da özel uygulamalara tabii tutularak da sağlanmaktadır. Dokuma kumaşları oluşturan görsel ve fiziksel özellikler ele alındığında, rengin fiziksel değerden çok, görsel bir katkı sağladığı ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada dokuma kumaşlarda rölyef etki sadece renk etkeni ile incelenmiştir. Betimsel tarama modeli kullanılarak hazırlanan çalışmada renk faktörünün malzeme ve üretim yöntemleri açısından rölyef algıya katkısı uygun örneklerle açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler: