Abstract:

Binlerce yıllık birikimin sonucu ortaya çıkan, doğal çevreye sıkı sıkıya bağlı ve onun izlerini taşıyan kırsal mimarimiz, gelişen sosyo-ekonomik ve sosyokültürel koşulların bize yönelik dayatmalarının bir sonucu olarak yok olma riski ile karşı karşıyadır. Kırsal mimarimizi korumak ve gelecek nesillere aktarmak hem toplumsal bir görev ve hem de kültürel bir zorunluluktur. Bu yöndeki çabaların başarıya ulaşabilmesi her şeyden önce yapılacak çalışmalara bağlıdır. Arılar için bir çeşit sığınak işlevi gören ve yörede doğal kara kovanların adı olarak kullanılan “seren”, taş ve ahşap(ardıç ağacı) yapı malzemesiyle inşa edilen, üç-dört metre yüksekliğinde dikdörtgen biçimli yapılardır. Çatısı ahşap malzeme ile inşa edilen serenin saçak kısımları, başta ayı olmak üzere vahşi hayvanların çatıya çıkmasını engellemek amacıyla uzun tutulmuştur. Çatı üzerine dizilen ve yapının asıl fonksiyonunu üstlenen “kara kovan”lar, ardıç ağaçlarının gövdesi oyularak yapılır. Serenlerin inşası sırasında kullanılan ahşap malzemenin dış cephedeki kısımlarında bırakılan çıkıntılar, çatıya çıkmada merdiven işlevi görür. Sivil mimarinin en güzel örneklerinden olan ve Elmalı’nın Küçük ve Büyüksöğle köyleri dışında, Teke yöresine dağılmış biçimde(Korkuteli, Kumluca, Finike ve Beydağları çevresi) bulunan serenler, gün geçtikçe önemini kaybetmektedir. Bu bildiride Elmalı(Antalya) yöresindeki serenlerin coğrafi özellikleri irdelenmiş ve kırsal mimarinin mirası durumunda olan bu yapıların korunması ve gelecek nesillere taşınabilmesi konusunda nelerin yapılabileceği tartışılmıştır.

Keywords: