Abstract:

Özet               Öğretim programları, öğrencilere ahlaki davranışları ve değerleri kazandırmayı hedeflemektedir. Birçok ülkede olduğu gibi, ülkemizde de eğitim ve öğretimde ahlak ve değerler konusu oldukça önem arz etmektedir. Bu nedenle bireylere kazandırılması gereken ahlaki davranışların ve değerlerin, insanların ahlak ve değer yönelimleri dikkate alınarak, öğretim programlarında nasıl yer verildiğinin incelenmesine ihtiyaç duyulmuştur. Çalışmada 2011-2012 öğretim yılında, uygulanmak üzere hazırlanan (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Ortaöğretim (lise) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (ODKAB) programı, Rokeach tarafından geliştirilen ve Çalışkur & Aslan tarafından geçerlilik ve güvenilirlik çalışması yapılarak Türkçeye uyarlanan Rokeach Değerler Envanterinde bulunan değer maddelerine göre incelenmiştir. Yapılan içerik analizi sonucunda ODKAB Programının 7 öğrenme alanını kapsadığı, 7 öğrenme alanına ait bütün öğretim programını kapsayan toplam 214 kazanım cümlesinin olduğu analiz edilmiştir. Rokeach Değerler Envanterinde bulunan değer maddeleri dikkate alınarak yapılan içerik analizi sonucunda, 7 öğrenme alanına ait 214 kazanım cümlesinden 74 kazanım cümlesinin Rokeach değerler envanterinde bulunan değer maddelerini kapsadığı ve ilgili olduğu ve 7 öğrenme alanından biri olan "Ahlak ve Değer" öğrenme alanına ait 37 kazanım cümlesinin, Rokeach değerler envanterinde bulunan değerler kavramları ile uyumlu olduğu tespit edilmiştir.  ODKAB programında bulunan Ahlak ve Değerler ile ilgili kazanım cümleleri, Rokeach değerler envanterinde bulunan değerlerden  Gaye (amaç) değerler (terminal values); aile güvenliği, ahiret mutluluğu, barış içinde bir dünya, bilgelik, güzellikler dünyası, iç huzur, özgürlük, ulusal güvenlik, vasıta (araç) değerler (instrumental values) ise; bağımsız olma, bağışlayıcılık (affedici olma), dürüstlük, entelektüel olma (aydın olma), geniş görüşlü olma, mantıklı olma, sorumluluk sahibi olma (sorumluluk bilinci) ve temizlik değer maddeleri ile ilgili olarak sunulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Ahlak, değer, değerler eğitimi, ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi (ODKAB) öğretim programı  

Keywords: