Abstract:

Tâceddîn Seferiyye Hâtun Büyük Selçuklu Devleti’nin son iki hükümdarı Muhammed Tapar ve Sencer’in anneleri ve Sultan Melikşah’ın câriye kökenli eşidir. Melikşah’a evlat vererek ümmüveled statüsüne yükselmiştir. Sultan Berkyaruk’un vefatından sonra sırasıyla her iki oğlunun da saltanatını görme saadetine kavuşan Kıpçak asıllı bu Selçuklu hâtunu, aynı zamanda döneminin en güçlü kadınlarından biridir. Melikşah’ın diğer eşleri gibi kendisine bağlı bir divâna ve hazineye sahiptir. Ayrıca devlet yönetiminde etkisi ve oğulları nazarında büyük bir itibarı vardır. Oğullarına verdiği tavsiye ve uyarılarla birbirleri ile iyi geçinmelerini sağlamış ve torunu Mahmud b. Muhammed Tapar’ın Irak bölgesine hükümdar olarak gönderilmesine etki etmiştir. Hayırsever ve oldukça eli açık bir kadın olduğu kaydedilen hâtun Merv ve Nişâbur’da pek çok imâret yaptırmıştır. Seferiyye Hâtun, oğlu Sultan Sencer’in saltanatının başlarında ölmüştür. Şair Mu’izzî’nin adına methiyeler düzdüğü ve yere göğe sığdıramadığı, kaynaklarda karakterinden ve dindarlığından övgüyle bahsedilen hâtunun hayatını konu alan bugüne kadar müstakil bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmada Seferiyye Hâtun ile ilgili kaynaklarda var olan bilgiler ele alınarak değerlendirilmiştir.

Keywords: