Özet:

Psikoloji biliminin gelişme gösterdiği, yeni fikirlerin ortaya çıktığı evre, Freud ve öğrencilerinin çalışmalarıyla başlamıştır. Jung, Freud’dan farklı olan düşüncelerini önceleri gizlemeyi tercih etmiş, daha sonra ise, kendi ekolünü oluşturma yolunda adımlar atmıştır. Psikanalizde temel noktalar cinsellik ve kişinin şahsına münhasır olan bilinçdışıdır. Jung, fikirlerini bu temel noktadan hareketle geliştirmiştir. Ona göre, cinsellik, her şeyin sebebi değildir, o sadece yaşamsal bir gücü göstermektedir. Jung’un bu temel noktadaki yorumunun ardından, Freud’dan ayrıldığı ve özgünlük gösteren asıl düşüncesi, kolektif bilinçdışı üzerine kuruludur. İnsanın bilinçdışının daha derininde tüm insanlığın mirasını barındıran psişik bir yapıdan söz etmektedir. Ayrıca Jung, masalların bir ruha sahip olduğu fikrindedir. Masalların ruhu da kuşkusuz insan ruhunu ifade etmektedir. Bu durumda eğer masalların bir ruhu varsa ve insanlığın kolektif bilinçdışındaki arketiplere denk geliyorsa, masalların analitik psikoloji ile değerlendirilmesinin yolu açılmış demektir. Sabır Taşı, Necip Fazıl’ın eserinin başında da belirttiği gibi, eski bir Türk masalından uyarlanmıştır. Bu nedenle eserin yapısında var olan masal unsurları, mitolojik ve arketipsel açıdan eseri kolektif bilinçdışının bir ürünü hâline getirmektedir. Necip Fazıl; büyülü, esrarlı dört köşe olarak gördüğü tiyatroya eğlenceli bir görev biçmiştir. Bu bakımdan insanları eğitebilen tiyatro ile aynı özelliğe sahip olan masal arasında bir benzerlik bulunduğu ileri sürülebilir. Masalların barındırdığı semboller değerlendirildiğinde rüya-mit-masal üçgenindeki ilişkilere kapı aralandığı gözlenmektedir. Hayali kahramanlar, cin, peri, dev gibi olağanüstü varlıklar, masalın zenginliğini gösterir olmalarının yanı sıra mitolojik birer unsur olmaları nedeniyle kolektif bilinçdışının arketiplerinin ortaya çıkarılabilmesi için analitik psikoloji ile çözümlenmeye uygundurlar. Dolayısıyla bu çalışmada, Necip Fazıl’ın Sabır Taşı isimli oyununun halk kültürü unsurları yönünden zengin olması göz önünde bulundurulmuş ve arketipsel açıdan değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler: