Abstract:

‘Toplum için kültürel miras’ anlayışının ortaya çıkması ile birlikte kültürel miras insan hakları bağlamında ele alınmaya başlamış, insan hakları kültürel miras ile ilgili kuram ve uygulamaya dahil olmuştur. Bu çalışmanın amacı evrensel, ulusal ya da yerel ölçeklerdeki bir kültürel miras sisteminin insan hakları odaklı olması için sahip olması gereken özellikleri belirlemek ve bir değerlendirme modeli oluşturmaktır. Çalışma, hak odaklı bir kültürel miras anlayışının uygulamada daha başarılı sonuç vereceği şeklinde bir iddia ileri sürmektedir. Ana hedefin hakların korunması olduğu, toplumu esas alan, yatay örgütlenmeye dayalı, yetki ve sorumluluğun tüm paydaşlarca paylaşıldığı bir sistemin hem kültürel mirasın etkin korumasını hem de insan haklarının hayata geçmesini sağlayacağı temel görüş olarak savunulmaktadır. Bu kapsamda makalede birbiri ile ilişkili üç konu ele alınmıştır. Çalışma insan haklarının incelemesi ile başlamakta ve insan hakları düşüncesinin günümüzde geldiği aşama ortaya konmaktadır. İkinci olarak kültürel miras anlayışında gerçekleşen değişim ve bu değişimin mirasın farklı boyutlarındaki yansımaları açıklanmıştır. İnsan haklarının kültürel miras kuramı ve uygulamasındaki yerinin incelenmesinin ardından, son olarak sentez niteliğinde insan hakları odaklı kültürel miras sisteminin sahip olması gereken özellikler sunulmuştur.

Keywords: