Özet:

Bu araştırmanın amacı mesleki ve teknik eğitim alanında yapılmış olan lisansüstü tezlerin incelenmesidir. Araştırma nitel araştırma bağlamında yapılandırılmıştır. Araştırmaya YÖK Ulusal Tez Merkezi’ne kayıtlı olan 1986-2020 yılları arasında yapılmış 433 lisansüstü tez dâhil edilmiştir. Araştırmada Uysal (2013) tarafından geliştirilen ölçütler doğrultusunda hazırlanan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi formu, araştırmanın amaçları doğrultusunda düzenlenerek kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesi yüzde-frekans analizleri ve içerik analizleri ile yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre mesleki ve teknik eğitim alanına ilişkin yapılan lisansüstü tezlerden; yüksek lisans tezlerinin sayısının doktora tezlerinin sayısından yüksek olduğu belirlenmiştir. Tezlerde en çok öğrencilerle çalışılan konulara yer verilmiştir. Öğretmenlerle çalışılan konular ise ikinci sırada çalışılan konudur. Staj ve beceri eğitimi ile öğrenci sorunlarına ilişkin konulara da yoğun bir şekilde yer verilmiştir. En az çalışılan konu ise mesleki ve teknik eğitimde ailenin rolü ve gelişimine yönelik konulardır. En dikkat çekici bulgu ise mezun öğrencilerle ve ailelerle çok az çalışma yapılmış olmasıdır. Tezlerin örneklem türünü oluşturan grup en çok öğrencilerden oluşmaktadır. En fazla kullanılan örnekleme yöntemi ise rastgele örnekleme yöntemidir. Tezlerde en çok kullanılan yöntem nicel, en çok kullanılan veri toplama aracı anket, en çok kullanılan veri analizi tekniği ise betimsel istatistiklerden yüzde ve frekans analizi tekniğidir. Lisansüstü tezlerde geliştirilen politika önerileri uygulayıcılara yönelik öneriler ve araştırmacılara yönelik öneriler olmak üzere iki kategoride incelenmiştir. Politika önerileri incelendiğinde en çok uygulayıcılara yönelik önerilere yer verildiği görülmektedir. Uygulayıcılara yönelik öneriler incelendiğinde ise en fazla eğitim politikası geliştirenlere yönelik öneriler geliştirilmiş olduğu belirlenirken, en az çalışma koşullarının ve özlük haklarının iyileştirilmesine yönelik öneriler geliştirildiği belirlenmiştir. Araştırma, mesleki ve teknik eğitim alanına yönelik eğilimleri ve bunlara yönelik politika önerilerini bütünsel bir bakış açısıyla 35 yıllık bir süreçte YÖK Yayın ve Dokümantasyon Dairesi Başkanlığı tarafından arşivlenen lisansüstü tezlerin incelenip sunulması açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler: