Abstract:

Arap Edebiyatında kaleme alınan kıymetli eserlerin bir sonraki dönemde daha rahat anlaşılması ve eksik yönlerinin tamamlanması için yapılan çalışmalara şerh denmektedir. Nahiv alanında bir otorite kabul edilen İbn Mâlik’in el-Elfiyye adlı eseri de üzerine onlarca şerh yapılmış değerli bir çalışmadır. Muhammed b. Sâlih el-Useymîn’in el-Elfiyye üzerine yaptığı şerhi, müellifin yakın dönemde yaşamış olması sebebiyle diğerlerinden farklıdır. Nahiv ekollerinin ihtilaf ettiği konulardan uzak durması ve modern dönem Arapça öğretiminin sorunlarını bilen bir âlim olması, İbn Useymîn’in nahiv alanındaki bu şerhini kıymetli hale getirmektedir. Ayrıca bu eser, müellifin uzun yıllar talebelerine anlatmış olduğu derslerden meydana gelen bir çalışmadır. Aralarında değerli âlimlerin de bulunduğu öğrencilerinin, onun vefatının ardından bir araya getirmiş olduğu bu şerh, birçok kez ders halkalarında okutulmuş olması hasebiyle de önemli bir konuma sahiptir.Bu çalışmada İbn Useymîn’in el-Elfiyye üzerine yaptığı şerhteki istişhâd metodu ele alınmıştır. İlgili metot incelenirken âyet, hadis ve Arap kelâmıyla istişhâd olmak üzere üç başlık temele alınmıştır. Öncelikle bu başlıkların delil olarak sunulmasıyla ilgili genel görüşler değerlendirilmiş, ardından müellifin delil olarak kullandığı kaynaklar ve bu delilleri iştişhâd olarak gösterdiği kaideler incelenmiştir. Belirtilen başlıklar ele alınırken İbn Mâlik’in nahiv kaidelerini destekleyen, açıklayan ya da farklı bir görüş sunan örnekler üzerinde durulmuştur. Araştırma sonucunda İbn Useymîn'in el-Elfiyye şerhinde istişhâd konusunda ana kaynakları teşkil eden âyet, hadis, nesir ve nazım örnekleriyle Arap kelamından çok sayıda delile yer verdiği görülmüştür.

Keywords: