Özet:

Bu çalışma, deneysel olarak selenyum zehirlenmesi oluşturulan koyunların kan ve dokularındaki selenyum düzeylerinde meydana gefen değişikliklerin belirlenmesi amacıyla yapıldı. Araştırmada 50-55 kg ağırlığında 25 adet Morkaraman koyun kullanıldı. Koyunlara ağız yolu ile 1, 2. 3 ve 4 mg/kg, kas içi yolla 0.1, 0.2, 0.4 ve 0.6 mg/kg dozlarında selenyum verildi Ağız yolu ile selenyum uygulamasından sonra 1, 3. 6, 9, 12. 18, 24, 48, 72, 120. 168, 240, 360. 480 ve 600.saatlerde: kas içi yolla selenyum verilmesinden sonra ise 10. 20. 30.dk, 1, 3, 6, 9, 12, 24, 48, 72, 120. 168 ve 240. saatlerde kan örnekleri v jugularis'ten alındı. Doku örnekleri ise 0.6 mg/kg dozunda selenyumun kas içi yolla uygulamasından sonra 1/2, 1, 3, 9 ve 24,saatlerde hayvanların boğazlan kesilmek suretiyle alındı. Selenyumun ağız yolu ile verilmesinden sonra kan selenyum düzeyleri tüm dozlarda t, saatten itibaren artarak 18. saatte en yüksek seviyeye ulaştı. Daha sonra selenyum düzeyleri ledrıcı bir şekilde azalarak 1 ve 2 mg/kg'lik dozlarda 360.; 3 ve 4 mg/ kg'lık dozlarda ise 600. saatlerde kontrol gruplarına yakın düzeylere indiği belirlendi Selenyumun kas içi yolla verilmesinden sonra kan selenyum düzeylen tüm dozlarda 10.dk'dan itibaren artarak 0.1 ve 0.2 mg/kg dozlarında 20.dk'da; 0.4 ve 0.6 mg/kg dozlarında ise 30,dk'da doruk noktaya ulaştığı tespit edildi Daha sonra selenyum düzeyleri tedrici bir şekilde azalarak 0.1 ve 0.2 mg/kg'lık dozlarda 120; 0.4 ve 0 6 mg/kg'lık dozlarda ise 168 saatlerde kontrol gruplarına yakın seviyelere indiği belirlendi. Selenyumun 0.6 mg/kg dozunda kas ıçı yolla verilmesinden sonra alınan karaciğer, böbrek, dalak, kalp, akciğer, kas ve safra örneklerindeki selenyum düzeyleri 30.dk'dan itibaren artmaya başlayarak, dalak, kalp ve akciğerde 1.saatte: karaciğer, böbrek ve kasta 3. saatte; safrada ise 9. saatte doruk noktaya ulaştığı görüldü. Daha sonra selenyum düzeyleri tedrici bir şekilde azalarak 24. saatle kontrol gruplarından yüksek seviyelerde olduğu tespit edildi Kıl, deri ve tırnak gibi dokulardaki selenyum düzeylerinde ise 24 saatlik süre içinde hiçbir değişikliğin oluşmadığı belirlendi.

Anahtar Kelimeler: