Özet:

Toplumun temel yapı birimi aile, tüm kültür ve medeniyetlerde önemli yer edinmiştir. Osmanlı sosyal yaşamını anlayabilmek için de bu ana unsurun iyi incelenmesi gerekir. Osmanlı toplumsal yapısı ile ilgili önemli bir yere sahip olan şeriye sicilleri, günümüz şehir tarihçileri tarafından sıklıkla kullanılmaktadır. Nitekim şehir hayatına dair verilerin yer aldığı bu kayıtlar, dönemin en önemli resmi kaynakları arasındadır. Arşiv vesikaları olarak değerlendirilen bu kayıtlar, bünyesinde merkezden gönderilen her türlü idari, adli ve ilmi yazışma evrakı ile birlikte yerelde meydana gelen çeşitli olaylara da ışık tutmaktadır. Son yıllarda sık sık kullanılan bu kayıtlardan Osmanlı toplumu, şehri ve aile yapısına dair bulgular ortaya çıkarılmaya devam edilmektedir. XIX. yüzyılın ilk yarısı (1820-1830) ile sınırlandırılan bu çalışmada Antakya’daki aile yaşamı ile ilgili bilgiler elde edilmeye çalışılmıştır. Döneme ait şeriyye sicilleri taranarak yapılan ve Antakya’daki aile yapısı hakkındaki ilk araştırma özelliğini taşıyan çalışmada, şehirde vefat edenlerin terekeleri ile yaşayanların mahkemeye yansıyan davaları incelenmiştir. Elde edilen verilere göre evlilikler, eş, çocuk ve mirasçı sayıları ortaya konulmuş, aile tipleri belirlenmiş, hanelerde yaşayanların adları, lakapları ve kullandıkları eşyalar ile giyim kuşamlarına dair bilgiler tespit edilmiştir. Bu verilerden hareketle şehir hayatı ve aile yapısı ile ilgili önemli yargılara ulaşılmıştır. Konum itibarıyla çeşitli dinlere ve kültürlere ev sahipliği yaptığı bilinen Antakya'nın eldeki verilere göre tipik bir Anadolu şehri özelliği taşıdığı dolayısıyla aile yapısının da bu özellikleri yansıttığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: