Abstract:

Bu makalede, Manisa ili Hacıisalar köyündeki bir kestanelikte kestane kanseri (Cryphonectria parasitica Murr. Bar.) hastalığının hipovirulent ırklarla biyolojik kontrol olanaklarını inceleyen ve 2002 – 2005 yılları arasında yürütülmüş olan bir araştırma ile 2007-2008 yıllarında ayni kestanelikte hipovirulensin doğal yayılma durumuyla ilgili gözlemlerin sonuçlarına yer verilmektedir. Çalışma alanındaki hasta ağaçlardan EU-1 uyum grubuna ve Mat1-1 eşleşme tipine ait virulent ırklar izole edilmiştir.  Ege Bölgesi kestaneliklerinde hipovirulent ırk saptanmadığı için, laboratuar koşullarında lokal virulent ırk Marmara bölgesinden elde edilen hipovirulent ırkla dönüştürülmüş ve çalışmalarda HiSF1 olarak kodlanan yeni lokal hipovirulent ırk kullanılmıştır. Bu ırkın EU-1 uyum grubu ve MAT-1 eşleşme tipine ait olduğu belirlenmiştir. HiSF1, konversiyon testlerinde virulent ırkların tamamını hipovirulent karaktere dönüştürmüştür. Saha çalışmalarında, kestanelikteki genç ağaçların üzerindeki kanserlerin en ve boyları ölçüldükten sonra bu kanserlerin çevresine HiSF1’ in geliştiği koloni blokları inokule edilmiş ve aylık dönemlerle kanserli dokudaki boyut değişimleri ölçülmüştür. Sonuçta, hipovirulent ırkla inokule edilen kanserlerin çoğunda kallus oluşumuna bağlı küçülme saptanırken, bazılarında aktif kanserler yüzeysel iyileşmiş kanser tipine dönüşmüştür. Her iki iyileşme belirtisinden hipovirulent ırk tekrar izole edilmiştir. Sürekli gözlem alında tutulan kestanelikte inokulasyondan 4 yıl sonra, önceden inokule edilmemiş ağaçlarda da yeni, iyileşmiş kanserlerin varlığı saptanmıştır. Bu çalışma, Türkiye'de kestane kanseri hastalığının doğada, hipovirulens aktarımı yoluyla biyolojik kontrolünün mümkün olduğuna işaret eden ilk araştırmadır.  

Keywords: