Özet:

Millî Mücadele döneminde Türkiye’nin dış politika uygulamalarında belirleyici olan faktörlerden en önemlisinin İngiltere-Rusya ekseninde meydana gelen gelişmeler olduğu anlaşılmaktadır. Diğer olaylar ve diğer ülkelerle olan ilişkiler de bu akışa paralel olarak gelişmiştir. Bu çerçevede Türkiye’nin, esas olarak kendi varlığını ispat etmeye ve uluslar arası meşruiyet kazanmaya çalıştığı; bunun için de önce ülke içerisindeki maddî imkânlarını harekete geçirerek kendi gücünü ortaya koyduğu, ikinci olarak da diplomasinin sağladığı imkânlardan faydalandığı görülmektedir. Konu ile ilgili olarak diğer kaynaklardan ziyade, ağırlıklı olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Gizli Celse Zabıtları’ndaki bilgilerden istifade ettik. Türkiye Büyük Millet Meclisi genel kurulunda, 24 Nisan 1920-22 Kasım 1922 tarihleri arasında 1920 yılında 5, 1921 yılında 8, 1922 yılında 5 olmak üzere toplam 18 gizli oturumda doğrudan veya dolaylı olarak dış politika olaylarının gündeme geldiğini tesbit ettik. Çalışmamızı da bu çerçeve ile sınırlandırarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Gizli Celse Zabıtları’nın, önemli bir tarih kaynağı olduğunu vurgulamaya çalıştık.

Anahtar Kelimeler: