Özet:

Filistin 19. yüzyıldan itibaren sosyo-ekonomik ve demografik dönüşümler yaşamaya başlamıştır. Filistin’e Yahudi göçlerinin başladığı I. Aliya burada yeni bir Yahudi topluluğunun yaratılması için atılmış ilk adımdır. 1882 yılındaki ilk karşılaşmalarından sonra aynı topraklarda yaşamaya başlayan Araplar ve Yahudilerin ilişkileri 1904 yılında başlayan II. Aliya’dan itibaren yeni bir aşamaya girmiştir. Giderek mülksüzleşen ve kendi toprağında yabancı duruma düşen Arapların, Filistin’de toprak sahibi olarak zenginleşen ve kalıcı bir unsur haline gelen Yahudiler karşısında dezavantajlı konuma düşmesi ve bunun neticesinde mahrumiyet hissiyatına düşerek, Yahudilerin varlığından, kendi varoluşlarının devamına yönelik bir korku duymaya başlaması Filistin’de çözümlenemeyen bir belirsizlik durumu meydana getirecektir. Bu aynı zamanda orada yaşayan Arapların gelmekte olan Yahudilerin niyetlerini sorgulayarak, yaşamlarındaki bu hızlı dönüşümde onların payının ne olduğuna dair soruların sorulduğu bir sürecin başlangıcına da tekabül eder. Cevap ise henüz muğlaktır. Yahudiler hummalı bir şekilde toprak alımı, moşava inşası ve toprağı işlemekle meşgulken yerli halkın gözünde nasıl karşılanmaktaydılar? İlk karşılaşmalar nasıl bir intiba uyandırmıştır? Bu arka plan ışığında çalışmada 19. Yüzyılın son çeyreğinden itibaren Osmanlı Filistin’ine başlayan Yahudi göçleriyle beraber Filistin’de toplumsal yapının nasıl dönüştüğü analiz edilmekte, bu dönüşümdeki aktörlerin ve politikaların neler olduğu ortaya koyulmakta ve yerli halk Araplar ile göçmen topluluk Yahudilerin tarihsel süreçte birbirleriyle geliştirdikleri ilişkilerin izleri sürülmektedir. Böylelikle bugün halen çözülmemiş olan Filistin-İsrail sorununun köklerine yönelik tarihsel sosyolojik bir yaklaşım geliştirilmesi amaçlanmaktadır. 

Anahtar Kelimeler: