Atıf Sayısı
1
Görüntüleme
39
İndirme
4
Zarf-fiiller, yapılarına göre, basit ve birleşik zarf-fiiller olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Basit zarf-fiiller, Türk dilinde genellikle ünlülü zarf-fiil ekleri, -(X)p ve benzeri şekillerle temsil edilirken birleşik zarf-fiil ekleri, genellikle sıfat-fiil eklerine durum ekleri ya da edatların gelmesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Fiillere eklenerek cümlede yüklemin anlamını çeşitli açılardan etkileyen zarf-fiil ekleri içerisinde yer alan birleşik zarf-fiil ekleri, Türk dilinin yazılı olarak takip edildiği Eski Türkçe dönemi içerisinde yer alan Orhon Türkçesi metinlerinde ilk kez tanıklanmıştır. Orhon Türkçesi metinleri başta olmak üzere, Eski Uygur Türkçesinde de zengin örneklere sahip olan birleşik zarf-fiil ekleri, tarihî dönemlerde gösterdiği zengin malzemeleri çok az farkla çağdaş dönemlerde de sürdürmüştür. Bu doğrultuda, Tantrik Türk Budizmi içerisinde 13. ya da 14. yüzyıllarda Eski Uygur Türkçesine Tibetçe ya da Çinceye dayalı bir versiyondan aktarılan Uṣṇīṣa Vijayā Dhāraṇī Sūtra’da tespit edilen birleşik zarf-fiil ekleri, -UrDA, -Ur+iyelik eki+DA, -gUKA, -gInçA ve -DUk+iyelik eki+DA biçimbirimleridir. Tantrik Türk Budizmi özelinde tanıklanan bu beş birleşik zarf-fiil yapısı, Budizm’in Tantracılık anlayışını sürdüren Uygur Türkleri ile Müslüman Türkler arasındaki etkileşim ve yazı geleneğinin devam ettiğini gösteren deliller olması bakımından önemlidir. Bu çalışma ile Eski Uygurca Uṣṇīṣa Vijayā Dhāraṇī Sūtra yoluyla tanıkladığımız birleşik zarf-fiil eklerinin yapısına, oluşum yönüne, tarihî ve modern lehçelerdeki görünümlerine, bu yapıların yaşadıkları kırılma noktalarına değinilerek Türk dilinin sahip olduğu türetme durumu ortaya konmak istenmiştir.
The cover-files are divided into two, according to their structures, simple and unified cover-files. Simple cover files are often represented in the Turkish language with famous cover files, -(X)p and similar forms, while combined cover files are usually presented as a result of the arrival of status attachments or edats. Added to the facts, the unified cover-file attachments contained in the cover-file attachments that influence the meaning of load in the phrase from various points of view, were first seen in the Orhon Turkish texts in the Ancient Turkish period where the Turkish language was followed in writing. Orhon Turkish texts mainly, the unified cover-file attachments, which also have rich examples in ancient Uyghur Turkish, have continued in contemporary periods with very little difference in the rich materials it has shown in historical periods. In this regard, the unified cover-file attachments identified in Uṣṇīṣa Vijayā Dhāraṇī Sūtra, translated into ancient Uyghur Turkish in the 13th or 14th centuries in the Tantric Turkish Buddhism, are the forms of -UrDA, -Ur+eil attachment+DA, -gUKA, -gInçA and -DUk+eil attachment+DA. These five unified cover-file structures, which are witnessed in the Tantric Turkish Buddhism, are important in terms of being evidence that the interaction and writing tradition between the Uyghur Turks and Muslim Turks, which maintain the Tantricism understanding of Buddhism, is continuing. With this study, we wanted to identify the structure, the direction of formation, the appearance in historical and modern languages, the breakthrough points in which these structures live, the extraction of the Turkish language, which we have introduced through the ancient Uṣṇīṣa Vijayā Dhāraṇī Sūtra.
Gerundiums are divided into two as simple and compound gerundiums. Simple gerundiums, usually vowel gerundium suffixes in the Turkic language,-(X)p, etc., while the compound gerundiums are represented by figures, they usually arise from participle suffixes with the addition of case suffixes or prepositions. The compound gerundiums included in the gerundiums, which affect the meaning of the verb in various terms by being added to verbs, have been witnessed for the first time in Orkhon Turkic texts in the Old Turkic period in which the Turkic language is followed in writing. The compound gerundiums, which have rich examples in Old Uyghur Turkic, especially in Orkhon Turkic texts, continued the rich materials that they showed in historical periods in modern times. In this respect, it is understood that in the 13th or 14th centuries, the compound gerundiums vary in Uṣṇīṣa Vijayā Dhāraṇī Sūtra, which was transferred from the Tibetan or Chinese-based version to Old Uyghur Turkic in Tantric Turk Buddhism. The compound gerundiums we have identified through this text are - UrDA, -Ur + possessive suffix + DA, -gUKA, -gInçA, and -DUk + possessive suffix + DA. These five compound gerundiums that we have witnessed in the context of Tantric Turk Buddhism are important in terms of evidence that the tradition of interaction and writing between Uyghur Turks and Muslim Turks, which maintains the Tantrism understanding of Buddhism, continues. In this study, it is aimed to reveal the flexible and transitive generation power of Turkic language by referring to the structure, direction of formation, appearance in historical and modern dialects and the breaking points of these structures that we witnessed through the Old Uyghur Uṣṇīṣa Vijayā Dhāraṇī Sūtra.
Alan : Eğitim Bilimleri; Filoloji; Güzel Sanatlar; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
