Abstract:

Kış mevsimi ve kar, Erzurum kenti kimliğinin merkezindeki iki kavramdır ve kentin bugünkü gelişim çizgisinde düşünülmek zorundadır. Kentsel aktiviteleri sürdürebilmenin soğuk iklim koşulları nedeniyle çok zor olduğu Erzurum’da kış güneşini alan kamusal alanları tasarlayabilmek, soğuk rüzgârlardan bu alanları koruyabilmek, kenti yaya-bisiklet ve araç için keyifli ve güvenli olarak oldukça ulaşılabilir kılmak en temel zorunluluklardır. Şehir planlama disiplini böyle bir strateji için önemli bir paya sahiptir. Bu disiplin içerisinde kapsamlı bir şekilde geliştirilecek olan kentsel tasarım yaklaşımları ile kentsel yaşam kalitesi artırılacak, kış mevsimi algısı değişecek ve bir kış ekonomisi yaratılacaktır. Ekonomik etkilerinin uzun vadede hissedileceği bu yaklaşımlar ve uygulamaları kısa vadede yaşam kalitesini artıracaktır. Yukarıda belirtilen çerçeve içerisinde bu çalışmanın amacı Erzurum kenti için soğuk iklime duyarlı tasarım yaklaşımlarının geliştirilmesidir. Dünyada ki örnek proje çalışmaları ve akademik literatürün tarandığı bu çalışma bir derleme niteliğindedir. Çalışma kapsamında kent formu, kent geometrisi, yoğunluklar, kentsel doku ve sokak yönlenmeleri gibi daha üst ölçek tasarım kararlarına ek olarak kamusal alanlar, komşuluk birimi tasarımı ve açık alan yer seçimi gibi daha alt ölçek kararlarda sıralanmıştır. Çalışma sonucunda literatür ve örnek çalışmalardan çıkarılan uygun kentsel biçime (kent formu, sokak yönlenmeleri, cadde genişlikleri, gökyüzü görünürlük oranları, yoğunluk, bitkilendirme gibi) dair sonuçlar ile Erzurum kentinin mevcut kentleşme deneyiminin örtüşmediği, soğuk iklim koşullarının kentsel yaşam kalitesini düşürdüğü ve fırsata dönüşme konusunda oluşturulacak tasarım kararlarının bir adım olabileceği görülmüştür. Bu tür bir kavramsal çerçeve dâhilinde geliştirilen tasarım yaklaşımları hem kentin olması gereken baskın kimliğini ortaya çıkaracak hem de yaşam kalitesini artıracaktır

Keywords: