Abstract:

Avrupa Birliği’nin (AB) toplumsal cinsiyet eşitliği normu bir çok resmi dökümanın konu başlıkları arasında yer almasından dolayı, AB kimliğinin önemli parçalarından biri olarak kabul edilir. AB’nin toplumsal cinsiyet eşitliği yaklaşımının alanı içerisinde feministler, ulusötesi savunma grupları, ulusal kadın sivil toplum örgütleri, Avrupa Parlamentosu’ndaki feministler ve Avrupa Kadın Lobisi gibi grupları içeren aktörlerce genişletilmiştir. Avrupa temelli bu aktörlerin toplumsal olarak inşa edilmiş cinsiyet eşitsizliğine karşı çıkan düşünsel anlamdaki katkılarına rağmen, AB günlük hayatta cinsiyet temelli ayrımcılıkla mücadele etmek yerine kadının emek piyasasında güçlendirilmesini öncelikli tutan politikalar ve müktesebat geliştirmiştir. Bu piyasa temelli eşitlik paradigması aynı zamanda AB-Türkiye ilişkilerindeki ilerleme raporları ve kadının ekonomik bağımsızlığının Türkiye’de toplumsal olarak inşa edilmiş cinsiyet rollerini değiştirici bir çözüm olduğunu önceliğini taşıyan IPA finansal destek programları gibi genişleme dökümanlarında da gözükmektedir. Her ne kadar feminist anlayışta, kadının emek piyasasında güçlendirilmesi yaklaşımı toplumsal cinsiyet eşitliğinin insan haklarının bir parçası olduğu kavramsallaştırmasında eksik kalsa da, bu çalışma AB’nin finansal destek aktarımı yoluyla kadınların emek piyasasına katılımındaki norm düzenleyici rolünü inceleyecektir. Çalışmada, kamu kurumlarının köklü karşı direnci ve yerel halkın normun beraberinde getirdiği düşünsel değişime karşı gösterdiği rızasızlığın, AB menşeili normların Türkiye’nin yerel gerçeklikleri ile çatıştığı ve AB’nin insan hakları bağlamında potansiyel bir normatif gücünü zorladığı iddia edilmektedir.

Keywords: