Özet:

Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermenilerle ilgili literatüre bakıldığında karşımıza çıkan temel sorunlardan biri de Ermeni toplumuna dair edebi, kültürel, tarihi ve filolojik boyutuyla ilgili yürütülen çalışmaların sayısının azlığıdır. Kuşkusuz 1915 Olaylarıyla ilgili geçmişten günümüze çok sayıda çalışma yürütülmüştür ve yürütülmeye de devam edilmektedir ancak özellikle Ermeni epigrafik eserleriyle ilgili yürütülen çalışmalara bakıldığında bu sayının sınırlı olduğu görülmektedir. Bu çalışmada tarihsel anlamda Osmanlı İmparatorluğu’nda özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren bulunan Batı Ermenice mezar taşları incelenecektir. Bu kapsamda ilk etapta Türkiye’de epigrafi alanı ile ilgili yürütülen çalışmalara kısaca yer verilecektir. Daha sonra özellikle Türkiye’de Ermeni dili ve Batı Ermeniceyle ilgili yürütülen epigrafik çalışmaların ne düzeyde olduğu ve bu alandaki sorunlara da kısaca değinilecektir. Çalışmada ülkemizde özellikle Batı Ermenice mezar taşlarının hangi bölgelerde yoğunluk gösterdiği üzerinde de durularak, Ankara, Mardin, Aydın, Afyonkarahisar vb. yerlerde ve müzelerde tespit edilmiş olan Batı Ermenice mezar taşlarından bazı örnekler sunulacak ve bu taşların nasıl yorumlanması gerektiğine dair bilgilere kısaca yer verilecektir. Bu çalışmada Batı Ermenice mezar taşlarından hareketle 19. yüzyılın ikinci yarısında Ermeni toplumuna dair bulunan bu taşların çevirileri yapılarak genel yapısı değerlendirilecektir. Çalışma kapsamında ayrıca Ermeni mezar taşlarından yararlanılarak, burada yer alan bilgilerin nasıl yorumlanması gerektiği ve bu bilgilerin neden önemli olduğu da değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler: