Özet:

Kendisinden önceki iki yarım kalan deneme ve İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle birlikte 1946 yılında Türkiye, çok partili hayata geçiş yapmıştır. Bu geçiş dahilinde, CHP içinden bir kanat, hâlihazırda mevcut olan ayrışmayı hızlandırmış, Demokrat Parti (DP)’yi kurmuş ve 14 Mayıs 1950’de iktidara gelmiştir. Kurulduğu ilk yıllarda özgürlükçü ve demokratik söylemlerle öne çıkan DP, süreç içerisinde baskıcı bir yöne kaymış ve 27 Mayıs 1960 tarihinde askeri ihtilal neticesinde DP iktidarı sona ermiştir. 27 Mayıs’ı gerçekleştiren kadro, DP hükûmetini çeşitli konu başlıkları altında yargı önüne çıkartmıştır. Bu konu başlıklarından bir tanesi de halk arasında “besleme basın” davası olarak bilinen “görevi kötüye kullanma davası” olmuştur. Bu araştırma dahilinde görevi kötüye kullanma davasında kullanılan İstanbul, Ankara ve İzmir harici illerde yerel basının aldığı resmî ilân ve reklam gelirleri ve siyasî yönelimlerini açıklayan vesika üzerinden Anadolu’da yerel basına bütüncül bir bakış hedeflenmiş, DP yanlısı basının oluşum sebepleri ve yapısı örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. Alınan ilan miktarı ve kâğıt tahsisinin karşılaştırması araştırmanın dışında tutulmuş, daha ziyade yerel basını şekillendiren sebepler ve sonuçlar ortaya çıkartılmaya çalışılmıştır. Araştırma sonucunda 1960 yılında yerel basının yarısından çoğunun Demokrat Parti yanlısı olduğu görülmüştür. DP’nin iktidar olanaklarının kendisine sağladığı imtiyaz ile elinde bulundurduğu maddî imkanları dağıtma usulü doğrultusunda basını yalnızca hukukî ve siyasî baskıyla değil aynı zamanda maddî baskılarla da kendi tarafına çekme yahut susturma çabasında bulunduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: