Özet:

Kanunî Sultan Süleyman devri şairlerinden Hakkânî’nin Cevâhir adlı mesnevisinin ortaya çıkarılması ve ilim âlemine tanıtılması çalışmamızın esas konusunu teşkil etmektedir. Yaptığımız araştırmalar sonucunda XVI. yüzyıla dair bilgi veren tezkire ve edebiyat tarihi türü eserlerde Hakkânî mahlaslı şair veya şairlere tesadüf edemedik. Bu sebeple Hakkânîʾnin hayatı hakkında şimdiye kadar fazla bir malumat elde edemedik. Fakat Hakkânîʾnin daha önce tespit edilmiş olan Manzume-i Nasayih Ala Meşrebi’t-Tasavvuf adlı eseri ile elimizdeki Cevâhir adlı mesneviden hareketle onun hakkında sınırlı da olsa birtakım bilgilere ancak ulaşabilmekteyiz. Makalemize konu olan Hakkânîʾnin Cevâhir adlı mesnevisinin bilinen tek nüshası İstanbul Millet Kütüphanesi, Ali Emiri Koleksiyonu 34 Ae Manzum 908/1 künyesiyle kayıtlıdır. Harekeli nesih hattı ile yazılmış olan metin, baştan veya sondan eksik olmayan bir mecmuanın içerisinde birinci bölümde yer almaktadır. Mecmuanın ikinci bölümünde ise Kitab-ı Monla İlahî metni bulunmaktadır. Hakkânî, eserini Kanunî Sultan Süleyman’a takdim etmek üzere yazmıştır. Zira eserde Kanunî’ye övgü, ona dua ve nasihat bölümleri söz konusudur. Dinî-tasavvufi bir nasihatname özelliği taşıyan bu mesnevi, beş yüz kırk beyitten meydana gelmektedir. Hakkânî, Cevahirʾin giriş bölümünü; tevhit, münacat ve naat konulu beyitlere ayırmıştır. Sonra din ve tasavvuf konularından bahseder. Akabinde Sultan Süleyman’a övgü ve öğüt bölümleri gelir. Türk dili ve edebiyatı açısından zengin olan bu eser, dönemin edebi hayatı hakkında ipuçları vermesi bakımından önemlidir. Bu makalede Cevâhir üzerinde yapılan incelemenin ardından eserin çeviri yazı metni neşredilmiştir.

Anahtar Kelimeler: