ASOS INDEKS
Görüntüleme
17
İndirme
6
Sesli Dinleme
1
Necmüddîn İlgâzî et-Türkmânî (ö.516/1122), Diyarbakır ve Mardin çevresinde 1102-1409 tarihleri arasında hüküm süren Artuklu Beyliği’nin kurucusu ve ilk hükümdarıdır. O, Büyük Selçuklu Devleti’nin iki büyük hükümdarı Alparslan (1064-1072) ve Melikşah’ın (1072-1092) önemli kumandanlarından Artuk Bey’in (ö.484/1091) oğludur. Emri altındaki Türkmen askerleri ile Selçuklu Devleti’ne bağlı veya bağımsız olarak pek çok muharebeye katılmıştır. Babasının ölümü ile Artukluların başına geçen İlgazi, Mardin merkezli “Tabaka-i İlgâziyye” adıyla anılan Mardin Artuklu hanedanını kurmuştur. Mardin Artuklu hanedanının bânisi olan İlgazi, Haçlı kuvvetleri ile giriştiği mücadeleler sonucunda İslam ve Hristiyan dünyasına adını duyurmayı başarmıştır. İlgazi, Halep Selçuklu Meliki Rıdvan’ın (1095-1113) ölümü ile başlayan hâkimiyet mücadelelerine son vermiş, şehirde asayişi sağladıktan sonra Haçlı tehdidi ve tehlikesine karşı önlemler almıştır. Gürcü Kralı II. David’in, Tiflis’te yaşayan Müslüman halka baskı uygulaması yüzünden bu bölgeye sefer tertipleyen Melik Tuğrul’un yanında Gürcistan Seferine katılmıştır. Gürcistan Seferinde uğradığı hezimet sonrası beylik merkezi olan Mardin’e çekilmiştir. Mardin’de bulunduğu sırada Halife Müsterşid-Billâh (1093-1135) ve Sultan Mahmud (1105-1131) ile arası açılmış olan damadı Dübeys b. Sadaka (1071-1135) kendisine sığınmıştır. İki liderin ikazlarına rağmen Dübeys’i teslim etmemiştir. Halep’te vekili olarak bıraktığı oğlu Süleyman’ın başlattığı isyanı bastırmış, hemen ardından Haçlılara karşı çıktığı son gazasında hastalanarak 1122 yılında Meyyâfârikîn’de vefat etmiştir. Mardin, Diyarbakır ve çevresinde hüküm süren bu Türkmen hanedanı 1409 yılında Karakoyunlu Kara Yûsuf’un bu bölgeleri ele geçirmesiyle yıkılmıştır. Çalışmamızda Büyük Selçuklu komutanlarından İlgazi’nin askerî faaliyetleri dönem kaynakları merkeze alınarak karşılaştırma metodu uygulanıp ortaya konulacaktır.
Najm ad-Din Ilghazi ibn Artuq (died in 516/1122) was the founder and first ruler of the Artuqid State, which ruled around Diyarbakir and Mardin between 1102-1409. He is the son of Artuk Bey (died in 484/1091), one of the most important commanders of the two great rulers of the Great Seljuk Empire, Alp Arslan (1064-1072) and Malik-Shah (1072-1092). He engaged in many battles under the Seljuk Empire or independently with the Turkmen soldiers under his command. With the death of his father, Ilghazi, becoming the ruler of the Artuqids, founded the Mardin-based Mardin Artuqid dynasty known as "Tabaka-i İlgâziyye". Ilghazi, the founder of the Mardin Artuqid dynasty, made his name in the Islamic and Christian world as a result of his struggles with the Crusader forces. Ilghazi ended the struggles for sovereignty beginning with the death of Aleppo Seljuk Melik Ridwan (1095-1113) and took measures against the Crusader threat and danger after establishing order in the city. He participated in the Georgian Campaign side by side with Malik Tughril, who organized a military expedition to this region due to the oppression of the Muslim people living in Tbilisi by the Georgian King David II. After the defeat in the Georgian Campaign, he fell back Mardin, the center of the principality. His son-in-law Dübeys b. Sadaka (1071-1135), who had fallen out with Caliph Murshid-Billāh (1093-1135) and Sultan Mahmud (1105-1131), took refuge in him during his stay in Mardin. He did not surrender Dübeys despite the warnings of the two leaders. He repressed the uprising by his son Suleiman, whom he left as his substitute in Aleppo, and died in Meyyâfârikîn in 1122 after sickening during his last campaign against the Crusaders. This Turkmen dynasty, which ruled in Mardin, Diyarbakır and its surroundings, was destroyed in 1409 when Qara Yûsuf of Qara Qoyunlu invaided these regions. In our study, the military activities of Ilghazi, one of the Great Seljuk commanders, will be addressed with the comparison method by focusing on the sources about that period.
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
