ASOS INDEKS
Görüntüleme
4
Sözün özü ve anlamı söylemde ortaya çıkar, kelimenin bileşiminde açıklanır, aslına göre özel bir bağlamsal anlam kazanır, netleşir ve belirginleşir. Makalede, kelimenin asıl niteliğini konuşmada gösterdiği, yürürlüğe girdiği, kimliğini ifade ettiği ve toplumsal bir anlam kazandığı incelenmiştir. Deyimlerde kullanıldıkça kelime anlam bakımından gelişir, derinleşir, daha önce işaretlenmemiş yeni kavramlara karşılık gelir. Böylece dil de gelişmiş olur. Makalede Abay'ın şiirlerindeki mazmunlar incelenmiş ve kullanılan kelimelerin anlam değerleri tespit edilmiştir. Türk dillerinin bitişken yapısına göre kök sözcük daha az değişime uğrar. Diğer dillere göre kelimeler özünü ve anlamını daha iyi ve daha net bir şekilde korur. Makalede, bazı kelimelerin etimolojisi bilimsel bir bakış açısıyla ele alınmıştır. Abay'ın şiirleri vasıtasıyla, söz ve söz gruplarının aktardığı düşünce örgüsü tahlil edilip, sözcüklerin anlamı üzerinden tarihçesi izlenerek şairin ya da bireyin kişiliğinin, ruhunun, özünün, gönül ifadesinin tanınması ve hassas bir şekilde incelenebilmesi mümkündür. Buradan hareketle şairin arkasındaki millet, ülke, insan imajı görülebilir ve dünya görüşü kanıtlanabilir. Bu bağlamda Abay'ın bilgeliği ve dönemin Kazak kültürü, eğitim ve bilim açısından zengin olan geçmişteki Kazak kültürü ile karşılaştırılacak; Bilge Abay’ın ülkeyi ve halkı diri tutmak için, hastalığı/sıkıntıları anlattığı, hastalığı tanıdığı, tedavisinin yolunu ve yöntemini bulduğu, halkın ve milletin gerçek şifacısı ve doktoru olduğu anlatılacaktır.
Sözdiñ mağınası men mäni dïskwrsta naqtılanıp, lebiz quramında ajarlanıp, negizgi mağınalıq sïpatına say erekşe kontekstik män ïelenip, naqtılanıp, aşıla tüsedi. Maqalada sözdiñ lebizde öziniñ bastı qasïetin tanıtıp, küşine enetini, öz bolmısın bildirip, qoğamdıq mänge ïe bolatını zertteledi. Lebizde qoldanısqa tüsip, söz mağınalıq jağınan damïdı, mäni tereñdeydi, burın tañbalanbağan jaña uğımdarğa ataw beredi, söytip til de damïdı. Maqalada Abay öleñderiniñ mazmunına taldaw jasalıp, qoldanıstağı söz mäni anıqtaladı. Türki tilderiniñ jalğamalılıq tabïğatına say, tübir söz özgeriske az uşıraydı. Özge tildermen salıstırğanda öziniñ tulğalıq qalpı men mağınalıq qurılımın anağurlım jaqsı jäne anıq saqtaydı. Maqalada key sözderdiñ étïmologïyası ğılımï turğıdan qarastırıladı. Abay öleñderi arqılı sözben, söz tirkesterimen beriletin oy jelisi taldanıp, söz mağınası arqılı onıñ tarïxı, al söz arqılı aqınnıñ nemese jeke adamnıñ tulğasın, işki jan dünïesi men bolmısın, jürek seziminiñ körinisin tanwğa bolatını naqtı derektermen taldawğa tüsedi. Osınıñ negizinde aqınnıñ artında turğan ulttıñ, eldiñ, xalıqtıñ beynesin körip, dünïetanımımen tabısatınımız däleldenedi. Abay danalığı men sol zamandağı qazaqı orta, bilim men ğılımnan qalıñqı keşegi qazaqı qalıp salıstırıladı. Abay danışpannıñ eldi, xalıqtı öltirmeytin, awrwın aytıp, dertin tanıp, onıñ jazılar jolı men amalın naq basıp, däl tawıp, xalıqtıñ, ulttıñ nağız därwişine, därigerine aynalğanı jazıladı.
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
