Özet:

Türkmen sözlü edebiyatında atasözleri “nakıl”, deyimler “idioma” olarak adlandırılır. Tarihin derinliklerinden günümüze süzülen atasözleri ve deyimler toplumların sosyo-kültürel hayatının bir görüntüsü niteliğindedir. Her biri ustaca ve bilgece söylenmiş olan bu sözlerde toplumun içinden pek çok kavram ve ayrıntı bir konu çevresinde anlatıma incelikle yerleştirilerek işlenmiştir. Bu yüzden dilin manevi varlıkları sayılan atasözleri ve deyimler bir milleti anlamak, görmek ve tanımak noktasında üstlendikleri rol açısından çok önemlidirler. Mesleklerin insan hayatında önemli bir yeri vardır. Ekonomik faaliyetler kapsamında bulunan meslekler insanoğlunun varoluşuyla ortaya çıkmış ve insanların gereksinimleri doğrultusunda günümüze kadar çeşitlenerek gelmiştir. Bu araştırmada Oğuz grubu (Güney-Batı) Türk lehçelerinin doğu kolunda yer alan Türkmen Türkçesinin atasözü ve deyimlerinden hareketle Türkmenlere özgü meslekler ortaya konulmuştur. Atasözlerine kıyasla deyimlerde daha az meslek adına tesadüf edilmiştir. Çalışmada atasözleri ve deyimler dışında Türkmence sözlüklerde geçen meslek adlarına da yer verilmiş ve çok sayıda mesleğe ulaşılmıştır. Ayrıca Türkmen atasözü ve deyimlerinden elde edilen meslek adları ile Eski Türkçe Dönemi, Dîvânu Lugâti’t-Türk ve Kutadgu Bilig’de bulunan meslek adları arasında bir kısım benzer sözcüklere rastlanmıştır.  

Anahtar Kelimeler: