Abstract:

Gündelik hayat son yıllarda kendisine sosyolojik ilginin arttığı bir alan hâline gelmiş olup bu konuda yapılan yayınların çoğu kuramsal, bir kısmı da ampirik nitelikteki çalışmalardan oluşmaktadır. Ancak, dikkatli bir şekilde incelendiğinde, gündelik hayat hakkındaki kuramsal tartışmalarda bazı önemli kavramsallaştırma sorunları mevcuttur. Bu sorunlar esas olarak onun vasfı, kapsamı ve nasıl üretildiği olmak üzere üç temel mesele etrafında toplanmakta ve sonuç olarak da gündelik hayatın hem sıradan olana karşılık gelen bir şey, hem de faillerden ve onların anlayış ve eylemlerinden bağımsız bir bilgi nesnesi olarak konumlandırıldığı görülmektedir. Bu bağlamda gündelik hayatın kavramsallaştırılması sorunu nasıl üretildiği hususuyla paralel olarak emek, çalışma ve toplumsal yeniden üretim tartışmalarını da gündeme almayı gerekli kılmaktadır. Bu nedenle muhtemel anlam atıf sorunlarının bertaraf edilebilmesi ve ampirik bir araştırma sürecinin makul şekilde inşa edilebilmesi için mevcut kavramların tartışmaya açılması elzemdir. Çalışmada kendilerine işaret edilen bu kavramsallaştırma sorunlarının neler oldukları, nasıl ortaya çıktıklarının eleştirel bir değerlendirmesi yapılmakta ve ardından da ampirik araştırma sürecine kılavuzluk edebilecek şekilde gündelik hayatın kavramsallaştırılması sorununa nasıl yaklaşılması gerektiği ve bu amaca yönelik olarak cevaplanması gereken başlangıç düzeyindeki soruların neler oldukları ifade edilmektedir. Bu sorular gündelik olan ve gündelik olmayan ayrımına bağlı olarak gündelik hayatın failler için ne ifade ettiği, hangi işler için emek sarf edilmesinin gerekli görüldüğü, nelerin çalışmadan sayılırken hangi etkinliklerin boş zamana yerleştirildiği ve bu etkinliklerin gündelik hayat bütçesinde başlama, süre gitme, kesintiye uğrama ve sona erme bakımından nasıl konumlandırıldığıdır. Böylece Realist sosyal bilim metodolojisi temelinde gündelik hayatın arızî vasıflarının gerekli vasıflarından ve aslî ilişkilerinin biçimsel ilişkilerinden ayırt edilmesinin sağlanacağı öngörülmektedir. Bu soruların yanıtlanabilmesi için ampirik araştırma sürecinin, vasıfların ne derece yaygınlık arz ettiğinin değil ne olduğunun tespit edilmesi amaçlandığı için niteliksel olması, araştırma kümesine ise amaçlı örnekleme tekniği ile ulaşılması gerekmektedir.

Keywords: