Özet:

Bu çalışmanın amacı, ilkokul ikinci sınıf öğrencilerinin Dünya ve Uzay kavramlarına yönelik zihinsel modellerinin ve imajlarının belirlenmesidir. Araştırmanın örneklemini Rize ilinde devlete ait bir köy okulundaki 54 öğrenci ve bir merkez okuldaki 60 öğrenci olmak üzere toplam 114 öğrenci oluşturmuştur. Zihinsel modellerin, içerik bilgisi, yapı bilgisi ve işlemsel bilgi boyutları için üç farklı veri toplama aracı kullanılmıştır. Çalışmada öğrencilerin içerik bilgisi zihin haritası; yapı bilgisi ve imajları çizimle, işlemsel bilgileri ise yarı yapılandırılmış görüşmelerle belirlenmeye çalışılmıştır. Zihin haritalarının analizinde betimsel, çizim ve görüşmelerin analizinde ise içerik analizinden yararlanılmıştır. Analizin güvenirliğini sağlamak için aynı veriler, iki araştırmacı tarafından ayrı ayrı kodlanmıştır. Zihin Haritalarından elde edilen bulgulara göre, öğrencilerin Dünya kavramını daha çok gökcisimleriyle (Gezegen, Güneş, Yıldız, Ay) ve Uzay kavramıyla ilişkilendirdikleri görülmüştür. Bunun yanında öğrencilerin Dünya’ya ait, insan, bitki, şehir, yapı, hayvan, oksijen, deniz, yaşam, toprak kavramlarına da bu ilişkilendirmelerde yer verdiği belirlenmiştir. Öğrenci çizimlerinde Dünya kavramına yönelik, coğrafi model, çevresel model ve astronomi model olmak üzere üç farklı modele yer verilmiştir. Bunun yanında birçok öğrencinin Uzay kavramını astronot, uzay aracı, uydu, teleskop kavramlarıyla ilişkilendirdiği görülmüştür. Ayrıca Karadelik, karanlık, boşluk, ağırlıksızlık gibi Uzay’ı betimleyen kavramlara ve uzaylı gibi unsurlara rastlanılmıştır. Uzay kavramına yönelik çizimlerde karanlık model, astronot model, yıldız model, gök cisimleri modeli ve uzaylı model olmak üzere beş farklı model tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: