Abstract:

Diller arası etkileşim, diller tarihine bakıldığında kolaylıkla gözlemlenebilecek bir olgudur. Türkçe söz konusu olduğunda gerek Doğu dillerinden gerek Batı dillerinden etkilenmesi ve etkide bulunması olağandır. Türkçenin etkileşimde bulunduğu dillerin en önemlilerinden biri ise Arapçadır. Karahanlı döneminde Satuk Buğra Han hükümdarlığı zamanında Türkler kitleler halinde İslâm’ı kabul etmişlerdir. Bu nedenle yeni dinin kural ve emirlerini ana kaynaklarından öğrenmek istemişler ve Arapçaya çok önem vermişlerdir. Dolayısıyla o dönem Arap alfabesi kullanılmaya başlanmıştır. Bunun yanında Türklere İslâm’ı anlatmak için dinî konularla ilgili çeşitli eserler yazılmıştır. Harezm döneminde yazılan eserlerde Arapça unsurların varlığı göze çarpmaktadır. Buna en güzel örnek, Harezm dönemi-Altınordu çağında yazılan Nehcü'l-Feradis ve Satır Arası Kur’an Tercümesidir. Bu eserlerde Arapçanın etkileri belirgin bir şekilde görülmektedir. Ancak bu eserlerin tüm yönleriyle ele alınması çalışmanın hacmi bakımından muhal görünür. Bu çerçevede eserler Arapça kökenli dinî kavramlar bağlamında bir incelemeye tabi tutulmuştur. Çalışmada öncelikle temel dinî kavramlar belirlenip bir tasnife tabi tutulmakta, bu tasnife göre kavramlar sıralanmakta ve eserlerde geçtikleri yerlerde birer örnek verilerek anlamları izah edilmektedir.

Keywords: