ASOS INDEKS
Görüntüleme
5
Sıfat-fiiller, fiil kök ve gövdelerine getirilen sıfat-fiil ekleri ile fiil şekilleri olarak hareket hâlindeki nesneleri karşılamakla birlikte zaman anlamını da koruyan, ismin özelliklerini taşıyan fiil şekilleridir. Bu nedenle sıfat-fiil ekleri, fiil çekimlerinde şekil ve zaman ekleri hâlinde geçerler. Türkçenin tarihî gelişim seyri içinde kimi kök ve eklerde çeşitli fonetik ve morfolojik değişimler olduğu gibi şekil, anlam ve işlev bağlamında sıfat-fiil eklerinin de çeşitli değişimlere uğradığı bilinmektedir. Bu, dilin akışındaki doğal bir durumdur. Bu çalışmada ise tarihî Türk lehçelerinde gelecek zaman eklerinden biri olarak kullanılan -GAy ekinin, Çağatay Türkçesinde sıfat-fiil görevindeki kullanımı değerlendirilmiştir. Çalışmamızda klasik öncesi dönem metinlerinden Mevlânâ Sekkâkî Dîvanı, Lutfî Divanı, Gedayî Dîvânı klasik dönem metinlerinden Hüseyin Baykara Divânı, İlk Divan, Bedâyiʿu’l-Vasaṭ, Fevāyidüʼl-Kiber, Mahbûbü’l-Kulûb, Hâlât-ı Pehlevan Muhammed Risâlesi, Mecalisü’n-Nefa’is, Sedd-i İskenderî, Seb’a-i Seyyâre, Bâbürnâme, Çağatayca Taberî Tarihi, Zafer-nâme-i Emir Temür klasik sonrası dönem metinlerinden Şecere-yi Türk ve Şecere-yi Terākime taranmıştır. Metinlerin genelde manzum olması sebebiyle çeviride farklılıklar olabileceğinden özellikle -GAy’ın sıfat-fiil fonksiyondaki kullanımını net bir şekilde ortaya koyan örnekleri almayı tercih ettiğimizi belirtmemiz gerekir. İnceleme sırasında çalışmada fiilimsi ve sıfat-fiil kavramları üzerinde durulmuş, ardından Çağatay Türkçesindeki sıfat-fiiller sunulmuştur. Sonrasında ise Çağatay Türkçesi metinlerinde -GAy ekinin sıfat-fiil görevinde bulunduğu örnekler incelenmiştir. Böylelikle Çağatay Türkçesi döneminde -GAy ekinin bu işlevde de kullanılmış olduğu ortaya konulmuştur.
Both describing moving objects and denoting time, participles are forms of verbs that are formed by adding participle suffixes to verb roots. They also have characteristics of nouns. Therefore, participle suffixes act as suffixes that denote form and time. In the course of the historical development of Turkish, it is known that participle suffixes have undergone various changes in terms of form, meaning and function, as well as various phonetic and morphological changes in some roots and suffixes.A participle suffix used at a particular period in history may have fallen out of use or may been replaced by another participle suffix in the succeeding periods. This is quite normal in the development of a language. In this study, the use of –GAy, one of the future tense suffixes in the historical Turkic languages, as a participle in the Chagatai Turkish is investigated. For this purpose, such pre-classical period texts as Mevlânâ Sekkâkî Dîvanı, Lutfî Divanı, Gedayî Dîvânı; classical period texts Hüseyin Baykara Divânı, İlk Divan, Bedâyiʿu’l-Vasaṭ, Fevāyidüʼl-Kiber, Mahbûbü’l-Kulûb, Hâlât-ı Pehlevan Muhammed Risâlesi, Mecalisü’n-Nefa’is, Sedd-i İskenderî, Seb’a-i Seyyâre, Bâbürnâme, Çağatayca Taberî Tarihi, Zafer-nâme-i Emir Temür; and post-classical period texts Şecere-yi Türk ve Şecere-yi Terākime have been examined. Because of the fact that these texts are written in verse, variations in translation are expected. For this reason, it must be noted that the examples that illustrate especially the use of -GAy as a participle are preferred in the present study. First, the concepts of gerundials and participles are elaborated and then, the participles in the Chagatai Turkish are presented. Finally, the examples of -GAy acting as participles in the Chagatai Turkish texts are examined. In conclusion, it was found out that, among its other functions, -GAy functions as participles, in few cases as it may. Thus, it was revealed that -GAy suffix was also used in this function during the Chagatai Turkish period.
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
