Özet:

Bu çalışma 2001 yılından buyana çakılı olarak devam eden kışlık buğday (Triticum aestivum L.)-kışlık fiğ (Vicia sativa L.) ekim nöbeti kapsamında geleneksel ve azaltılmış (korumalı) toprak işleme sistemlerinin uygulandığı parsellerde yürütülmüştür. Çalışma, 2013 yılının güz döneminde kışlık fiğ ekim ile başlamış ve ilkbaharda ayçiçeği (Helianthus annuus L.) ekimi ile iki üretim periyodu süresince devam etmiştir. Çalışma kapsamında uygulanan toprak işleme sistemleri; kulaklı pulluk + diskli tırmık (PTİ-Geleneksel) ve buna alternatif olarak çizel + diskli tırmık (ÇTİ-Azaltılmış) ile rototiller (RTİ-Azaltılmış) olup, bu sistemlerin ayçiçeği bitkisinin gelişim ve verim parametreleri ile yabancı ot varlığı üzerine olan etkileri incelenmiştir. Bitki çıkışı bakımından RTİ ve PTİ sistemleri genellikle birbirine yakın sonuçlar verse de çalışmanın yürütüldüğü 2014 ve 2015 yıllarında RTİ sistemindeki bitki çıkış oranları sayısal olarak diğer iki toprak işleme sisteminden yüksek çıkmıştır. RTİ ve PTİ tabla çapı ve 1000-tohum ağırlığı bakımından benzerlik göstermiş, aynı parametreler ÇTİ’de önemli düzeyde düşük bulunmuştur. ÇTİ sap, yaprak ve tablanın toplamından oluşan biokütle verimi açısından da RTİ ve PTİ’ye göre daha düşük değerler sağlamıştır. RTİ ve ÇTİ’ de 7 farklı baskın yabancı ot çeşidi tespit edilirken, PTİ’ de ise sadece 4 adet saptanmıştır. Sonuç olarak RTİ sisteminin bitkisel özellikleri geliştirmesi ve tohum verimini artırması dikkate alındığında; kışlık baklagillerden sonra yazlık olarak üretimi yapılacak ayçiçeği ve benzer ürünler için uygun yabancı ot mücadele sistemleri ile birlikte ele alındığında bölge için önerilebilir bir uygulama olduğu ve PTİ sisteminin yerini alabileceği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: