Abstract:

Çalışmanın amacı, ilkokul Türkçe ders kitaplarındaki ikna edici metinlerin tespit edilerek ikna unsurlarını yerine getirmeleri bakımından incelenmesidir. Bu amaç için 2., 3. ve 4. sınıf birer takım Türkçe ders kitabı incelemeye dahil edilmiştir. Bu çalışma, tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Veriler ilkokul 2., 3., 4. sınıf Türkçe ders kitaplarından elde edilmiştir. Veri kaynaklarının incelenmesi sonucu ders kitaplarında ikna edici metinlerin yer alma durumu hakkında bilgi elde edilmiştir. İncelenen 2. sınıf Türkçe 1., 2., ve 3. ders kitaplarında bulunan toplam 28 okuma metninden 9’unun, 3. sınıf Türkçe 1., 2., ve 3. ders kitaplarında bulunan toplam 30 okuma metninden 7’sinin ve 4. sınıf Türkçe 1., 2., ve 3. ders kitaplarında bulunan toplam 29 okuma metninden 8’inin ikna edici metin unsurlarını taşıdığı bulunmuştur. İlkokul Türkçe ders kitaplarında bulunan toplam 22 ikna edici metnin 16’sının bilgilendirici, 6’sının ise kurgusal türde olduğu görülmüştür. Ayrıca ikna edici metin özelliği taşıyan fakat unsurları yerine getirmemiş metinler de incelenmiş ve ilkokul Türkçe ders kitaplarında toplam 5 metnin ikna edici metin özelliği taşımakla birlikte ikna etme unsurlarını yerine getirmediği görülmüştür. İkna etme, iletişim süreci içerisinde önem taşıyan bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Literatürdeki iletişim amaçları incelendiğinde bahsedilen amaçlardan biri olarak ikna etmeyi görmekteyiz. Bir metnin yazılmasında okuyucuyu eğlendirme ve bilgilendirmenin yanı sıra ikna ederek okuyucunun üzerinde etki bırakmak da amaçlanabilmektedir. İkna edici metin yapısının farkında olan öğrenci, kendi düşüncesini daha kolay savunabilir, karşı bir düşünceyi oluşturarak organize edebilir. Bu amaçla, öğrencilerin sıklıkla ikna edici metin yapılarıyla çalışmaları, bu yapıların özelliklerini hem metni çözmede hem de kendi metin oluşturma süreçlerinde farkında olarak değerlendirebilmeleri önem taşımaktadır. Özellikle alışkanlıkların kazanıldığı temel eğitim çağında eleştirel okuma ve düşünmeye destek olacak iletişim tekniklerinin ders kitaplarında yer alması ve öğretmen rehberliğinde işlenmesi gerekmektedir. 

Keywords: