Views
32
Downloands
9
Bu makalenin konusu Osmanlı âlimi Molla İzârî’nin el-Ecvibe ‘alâ i‘tirâzâti’s-Seb‘i’ş-şidâd adlı eserinin tahkik ve incelemesidir. Molla İzârî’nin eseri, Molla Lutfi’nin es-Seb‘u‘ş-şidâd adlı eserine karşı yazılmış bir reddiyedir. Her iki eserin müellifi, Osmanlı padişahlarından II. Bayezid’in huzurunda bir tartışma yapmışlar ve bu tartışmada ele alınan meseleler sultanın isteğiyle önce Molla Lutfi tarafından bir risale olarak kaleme alınmış, ardından da yine padişahın isteğiyle Molla İzârî eserini yazmıştır. Molla Lutfi ve Molla İzârî arasındaki tartışmanın merkezi noktası “bilimlerin konusu” meselesidir. Bu arka plana bağlı olarak bu makalede öncelikle müellif tanıtıldı. Ardından eserin adı, telif tarihi ve telif sebebi yazıldı. Risalenin içeriği tartışıldı. Molla İzârî’nin cevaplarına zemin teşkil eden sorular ve onun verdiği cevaplar sıralandı. Bu çerçevede hikmet, umûr-ı âmme, ilm-i ilâhî, felsefe-i ûlâ gibi metafizikle ilgili alan ayrımlarının anlamı üzerinde duruldu. Bu isimlerle ortaya çıkan bilimlerin konusu, konuların birbirinden ayrışması gibi bilim felsefesini ilgilendiren meseleler ele alındı. Felsefe, kelâm, hesap ilmi ve aritmetik gibi bilimlerin konuları ile ilgili ileri sürülen itirazlar ve bu itirazlara verilen cevaplar analiz edildi. İlgi çekici problemlerden biri olarak bilimlerdeki ortak meselelerin burhan türüyle ayrışıp ayrışmayacağı da ele alındı. Makale boyunca Molla Lutfi ve Molla İzârî arasındaki meselelere yaklaşım bakımından ortaya çıkan farklılıklara değinildi. Özellikle Molla İzârî’nin Molla Lutfi’yi hafife alan ifadelerinin arka planı gösterilmeye çalışıldı. Neticede, Molla İzârî’nin risalesinin Molla Lutfi’nin Seyyid Şerif Cürcânî’ye karşı itirazlarına karşı bir reddiye olarak yazıldığı gösterildi. Nihayet metnin tahkiki yapıldı ve metinde alıntılanan klasik kaynaklar tespit edildi.
The subject of this article is the examination and examination of the work of the Ottoman al-Molla Izârî’s el-Ecvibe ‘alâ i’tirâzâti’s-Seb’i’sh-shidâd. The work of Molla Izârî is a rejection against the work of Molla Lutfi’s es-Seb’u’sh-shidâd. Both of them are the most famous of the Ottoman princes. They made a discussion in the presence of Bayezid, and the issues discussed in this discussion were first taken as a resale by Molla Lutfi at the request of the Sultan, and then again wrote the work of Molla Izârî at the request of the Padişah. The central point of the discussion between Molla Lutfi and Molla Izârî is the "subject of science". Based on this background plan, this article was first presented. Then the name of the work, the authorship date and the authorship reason were written. The contents of the book were discussed. The answer to the questions of Molla Izârî and the responses he gave were ordered. In this framework, wisdom, humour-i âmme, sci-fi, philosophy, etc. were focused on the significance of the fields related to metaphysics. The subject of the sciences arising with these names was addressed with issues related to the science philosophy, such as the division of subjects. The proposed objections on the subjects of sciences such as philosophy, vocabulary, accounting science and arithmetics and the answers to these objections were analyzed. As one of the interesting issues, it was also discussed whether the common issues in science would be separated with the type of burhan. During the article, the differences between Molla Lutfi and Molla Izârî arise from the point of view. Specifically, the background of Molla Izârî’s expressions that mild Molla Lutfi was tried to be shown. In the end, it was shown that Molla Izârî’s message was written as a rejection against Molla Lutfi’s opposition to Seyyid Sherif Cürcânî. Finally the text was reviewed and the classic sources quoted in the text were identified.
Field : İlahiyat; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Ulusal
Article Detail 
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
