Özet:

Bu çalışma Orhan Pamuk’un son romanı olan Veba Geceleri’ni (2021) modernliğin felsefi söyleminden hareketle incelemeyi amaçlamaktadır. Pamuk’un şimdiye kadar yayımladığı romanlarının neredeyse hiçbirinde Doğu-Batı gerilimini aşmaya yönelik bir senteze veya bir ontolojik tarafgirliğe tanıklık edilmez. Beyaz Kale, Kara Kitap, Benim Adım Kırmızı, Kar ve Kırmızı Saçlı Kadın gibi romanlarının her birinde Pamuk, Doğu-Batı diyalektiğini ısrarla vurgularken her iki ontolojiyi de aşacak bir bütünsellik anlatısından veya bir ontolojik yapının savunusundan uzak durmuştur. Bu metin ise Veba Geceleri’nin Pamuk romancılığında bir kırılmaya işaret ettiğini savunmaktadır. Veba Geceleri’nde modernliğin felsefi söylemi üzerine kurulan anlatı, Pamuk’un özgürlük, yurttaşlık, anayasal demokrasi, cumhuriyetçilik ve bilimin ön celiği konularında Batı’nın normatif rasyonalizmini Doğu’nun gelenekçi ve dogmatik kültürel söylemlerine bir alternatif olarak sergilemesini mümkün kılar. Pamuk’un yazarlık kariyerinde özenle kaçındığı Doğu-Batı ikiliğinin aşılarak bir senteze ulaşma çabası veya bir ontolojinin diğerine tercih edilmemesi meselesi, Veba Geceleri’nde modern/Batı aklının felsefi, politik, iktisadi ve estetik olarak üstünlüğünün çekincesiz bir savunusuyla terk edilmiş görünmektedir. Bu sebeple Veba Geceleri’ndeki bu ayrıksı anlatının felsefi çözümlemesini yapmak araştırmamızın ana hedefini oluşturmaktadır. Çalışma ilk olarak modernliğin felsefi söyleminin temel uğrak noktalarını Hegel’in ve Weber’in eserlerinde önerilen paradigmalar üzerinden ve bu tartışmanın 20. yüzyıldaki en kapsamlı analizlerinden biri olarak kabul gören Habermas-Foucault diyaloğu bağlamında anlamayı amaçlıyor. İkinci olarak ise yukarıda dile getirilen kavramsal çerçeve eşliğinde Veba Geceleri’ni hermeneutik ve fenomenolojik eksenleri aynı anda merkeze alan bir okuma sürecinden geçirmeye çalışıyor.

Anahtar Kelimeler: