Özet:

Bu çalışmada; etimolojik izahı konusunda görüş birliği sağlanamayan, Eski Türkçeden itibaren metinlerde tanıklanan Türkçe yastık sözcüğünün etimolojik açıklaması yapılmaya çalışılmıştır. Yerli ve yabancı birçok Türkolog tarafından sözcüğün etimolojik açıklaması yapılmış ancak bu açıklamaların hemen hepsi birbirinden farklı yönde olmuştur. İlk olarak Uygur metinlerinde yastuk şeklinde kaydedilen sözcüğün; bazı Türkologlar yasta- “yastık dayamak” fiilinden, bazıları tanıklanmamış bir *yastu- fiilinden, bazıları yasıt- “yassıltmak” fiilinden, bazıları yad- fiilinden, bazıları yat- fiilinden türediğini belirtmişlerdir. Sözcüğün etimolojik değerlendirmesi yapılmadan önce söz konusu sözcüğün kökü kabul edilen yapı ile anlamsal bağını göstermek için hem Türkiye Türkçesindeki leksik-semantik durumu hakkında kısaca bilgi verilmiş hem de tarihî ve çağdaş Türk lehçelerindeki görünümleriyle birlikte tarihî dönemlerden günümüze kadarki leksik, semantik ve fonetik seyri gösterilmiştir. Yöntem olarak tarama modeli kullanılan çalışmada Eski Türkçeden itibaren yazılmış Türkçe tarihî metinler, tarihî ve güncel Türkçe sözlükler, Türkçe etimoloji sözlükleri, tarihî ve güncel Türkçe dil bilgisi kitapları, yastık sözcüğü hakkında ve -DXk eki ile ilgili yazılmış makaleler, tezler ve kitaplar taranmıştır. Nitel analiz yöntemlerinden betimsel içerik analizi yöntemi kullanılarak söz konusu sözcükle ilgili çalışmalar derinlemesine incelenmiştir. Değerlendirme bölümünde taranan ve elde edilen bulgular değerlendirilmiş, yapılan etimolojik açıklamalar tartışılmıştır. Sonuç bölümünde ise yastık sözcüğünün etimolojik açıklaması gerekçeleriyle ve Eski Türkçeden itibaren taranan metinlerde tespit edilen, elde edilen sonucu destekleyici örneklerle birlikte Türk dili araştırmacılarının dikkatine sunulmuştur.