Özet:

Amaç: Bu çalışmada Türkiye toplumunda kadın ve erkekler arasında kontrol odağı algısı arasındaki farklılıkları, kontrol odağı algısının benlik saygısı ve sosyodemografik özelliklerle ilişkisini incelemek amaçlanmıştır. Yöntem: 18-65 yaş aralığındaki 272 kişiye (%62,1’i kadın) sosyodemografik veri formu, Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği (RİDKOÖ) ve Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ) uygulanmıştır. Veriler çevrimiçi anket sistemi kullanılarak, e-posta ve sosyal medya aracılığıyla ulaşılan gönüllü katılımcılardan elde edilmiştir. Bulgular: Çalışmaya 169 kadın (yaş ortalaması= 31,01±7,72) ve 103 erkek (yaş ortalaması= 35,23±10,29) katılımcı alınmıştır. Kadınların yaş ortalaması erkeklerden istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha küçüktür. İki grup çalışma durumu, gelir ve eğitim düzeyi açısından benzerdir. Kadınların RİDKOÖ puan ortalamasının (11,83 ± 4,55) erkeklerden (10,08 ± 4,82) daha yüksek olduğu yani kadınların erkeklere göre daha dış kontrol odaklı olduğu saptanmıştır. Kadın ve erkek katılımcılar RBSÖ puan ortalamaları açısından benzerdir. Katılımcıların kontrol odağı algısı ile benlik saygısı arasında düşük düzeyde ilişki olduğu, dış kontrol odağı yönünde artan puanların daha düşük benlik saygısı ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Ayrıca RİDKOÖ puanı ile yaş ve gelir durumu arasında düşük seviyede ters yönlü ilişki olduğu bulunmuştur. Sonuç: Farklı kültürlerde yürütülmüş daha önceki çalışmalara benzer şekilde Türkiye‘de de kadınlar erkeklere göre daha dış kontrol odaklı bulunmuştur. Cinsiyet ile kontrol odağı arasındaki ilişkide etkili faktörleri saptamak için daha geniş toplumsal kesimleri kapsayan, farklı alanlardaki kontrol odağının değerlendirildiği çok faktörlü çalışmalara ihtiyaç vardır.  

Anahtar Kelimeler: