Özet:

Ombudsman, bir kamu denetim sistemi olarak ilk kez İsveç'te uygulanmaya başlamış, daha sonra tüm dünya geneline yayılmıştır. Dünyanın birçok ülkesinde -her ülkenin kendi yapısı doğrultusunda- yaygın olmakla beraber, ombudsmanı henüz uygulamayan ülkeler de mevcuttur. Bu çalışma, söz konusu ülkelerden biri olan Türkiye'de, bir kamu denetim sistemi olarak ombudsmanın uygulanabilirliğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Öncelikle ombudsmanla ilgili genel bilgilere yer verilmiş, daha sonra konu ile ilgili Türkiye'deki mevcut durum tespit edilmiştir. Metinde, ombudsmanın tarihsel gelişim süreci, ulusal ve uluslararası literatürdeki tanımları, yetkisi, statüsü, görevleri ve işlevleri anlatılmış; daha sonra da bu bilgilere dayanarak Türkiye'de ombudsmanın uygulanabilirliği dört boyutta ele alınmıştır. Öncelikle ombudsmanı Türkiye için gerekli kılan sebepler; daha sonra da uygulamanın ardından karşılaşılacak zorluklar ve ülkeye sağlaması beklenen yararlar üzerinde durulmuştur. Son olarak da, başarılı bir uygulama için sistemin hangi biçimde yapılanması gerektiği sorusu cevaplanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonucu olarak, hemen hemen tüm kamu kurumları için gerekli olan ombudsmanın (karşılaşacağı sorunlar ve mevcut yönetim yapısı dikkate alınıp, kendi öz niteliklerine tamamen uygun bir şekilde yapılandırılması halinde), birçok açıdan Türkiye'ye de yararlı olacağı ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler: