Abstract:

Bir ibadet olarak hac, ilmî eserlerin yanı sıra edebî eserlerde de ele alınmıştır. Hac vesilesiyle yazılan edebî türlerden biri de “menâsik-i hac” olarak adlandırılan eserlerdir. Bu eserlerin yazılma amacı haccın emir ve yasakları, haccın rükünlerinden Arafat, Müzdelife, Minâ, tavaf, sa’y gibi haccın usûl ve esaslarını anlatarak hacı adaylarını bilgilendirmektir. Bu maksatla 1110/1698-99 yılında yazılan manzum eserlerden biri de Seyyid adında bir zatın Menâsik-i Hacc’ıdır. Eserin müellifini tespit etmek amacıyla incelenen kaynaklarda Seyyid mahlasını kullanan birçok şair tespit edilmiştir. Bu şairlerin yaşadığı dönemler, doğum yerleri ve hayatlarına dair diğer bilgiler karşılaştırıldığında Konyalı Seyyid Mehmed Efendi’nin Menâsik-i Hacc’ın müellifi olduğu kanaatine ulaşılmıştır. Eserde, haccın şartları, farzları, vacipleri, sünnetleri gibi İslamî hükümler anlatılmıştır. Bunların yanı sıra şair, zaman zaman asıl konudan uzaklaşarak idarî, ilmî ve sosyal eleştirilerde de bulunmuştur. Eser, DİB Yazma Eserler Kütüphanesi’nde 001815-I’de kayıtlıdır. 1b-12b varakları arasında bulunan eserin hacmi 111 beyittir. Bu çalışmada menâsik kavramı, literatürü hakkında temel bilgiler verildikten sonra müellif, eseri incelenmiş ve eserin transkripsiyonlu metnine yer verilmiştir.

Keywords: