Özet:

Türkiye, konumu itibariyle 20. yüzyılda gerçekleşen iki dünya savaşının sarsıcı etkilerini coğrafyasında hissetmiştir. Her ne kadar bu etkileri tamir etmeye çalışsa da toplum üzerindeki derin sarsılmanın yankıları uzun süre atılamamıştır. Özellikle Atatürk döneminden itibaren toplum, olası savaşlara karşı hazırlıklı olmaya çağırılır. Büyük meydan savaşları yerine geniş halk kitlelerini hedef haline getirebilen yeni savaş teknolojileriyle birlikte bu adeta zorunlu hale gelmektedir. Sivil halkın olası dış saldırılara karşı bilinçli olması arzu edilmektedir. Devlet, bu sebeple çeşitli yayın organları aracılığıyla halkın bilgisini artırmaya çabalamıştır. Bu kimi zaman kampanyalar, kimi zaman da halkın etkin katılımıyla gerçekleşen tatbikatlarla yapılmaktadır. Atatürk, daha 1930’ların başlarında yaklaşan tehlikeye karşı Türkiye’yi hazırlamaya başlamıştı. 1935 yılında ki meclis açılış konuşmasında sivil savunmanın önemine, çeşitli hava saldırılarına karşı halkın tedbirli olması üzerinde durmaktadır. Atatürk’ten sonra İsmet İnönü’de bu konuda sıklıkla uyarılarda bulunmaktadır. Bu çalışma da Atatürk ve İsmet İnönü dönemlerini de içine alacak şekilde 1960’lara kadar Cumhuriyet Türkiye’sinde toplumun savaşa bakışı, savaşlardan çıkarılan dersler, muhtemel savaş senaryolarına karşı ne gibi önlemler alındığı, vatandaşların pasif korunma önlemlerini hangi düzeyde anladıkları, katkı sağlamak adına neler yaptıkları üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler: