Özet:

Örtüaltı sebze yetiştiriciliğinin yaygınlaştığı ve Kök-ur nematodlarının sorun olduğu bilinen Burdur, Isparta ve Eskişehir illerinde 2002-2006 yılları arasında yürütülen bu çalışmanın ana materyalini, örtü altı sebze yetiştirilen alanlardan alınan toprak ve urlu kök örneklerinden elde edilen Kök-ur nematodları dişileri, 2. dönem larvaları ile bu dişiler ve yumurta paketlerinden elde edilen fungus kültürleri oluşturmuştur. Toprak ve kök örnekleri, yöredeki sebze yetiştirilen alanları temsil edecek şekilde sebze çeşitlerine dikkat edilmeksizin örtüaltı alanların en az % 10'undan alınmıştır. Sözkonusu urlu kökler ve toprak örnekleri ekstraksiyona tabi tutularak Kök-ur nematodları elde edilmiştir. Kök-ur nematodlarının tür teşhisleri, urlu köklerden elde edilen dişilerden yapılan genital preparatlardan ve topraktan elde edilen 2. dönem larvalardan yararlanılarak yapılmıştır. Çalışmada kapsamında alınan örneklerde Kök-ur nematodu türlerinden, Meloidogyne javanica (Treub), M. incognita (Kofoid and White) ve M. hapla (Chitwood) tespit edilmiştir. Bu türlerden M. javanica ve M. incognita dişileri ve yumurta paketlerinden Paecilomyces, Fusarium, Aspergillus ve Penicillium cinslerine ait fungal izolatlar elde edilmiştir. Elde edilen funguslardan Fusarium solani, Aspergillus sp. ve Penicillum sp. saprofitik funguslar olup, nematodlara karşı biyolojik mücadele çalışmalarında çok etkili olmadıkları bilinmektedir. Çalışmalar sonucu izole edilen diğer fungus Paecilomyces ise bitki paraziti nematodlarına karşı başarılı aktivitesi ile önemli bir biyolojik mücadele fungusu olduğu bilinmektedir. Bu nedenle patojenite testleri nematodlarla biyolojik mücadelede oldukça ümitvar olan bu fungusizolatı ile yürütülmüştür. Bu izolat P.lilacinus olarak teşhis edilmiştir. P. lilacinus ile yapılan patojenite denemesinde laboratuarda üretilen saf kültürden elde edilen M. incognita ve M. javanica yumurtaları kullanılmış ve P. lilacinus'un 3. gün sonunda bu iki türe karşı %100 oranında etkili olduğu ortaya konmuştur. Elde edilen bakteri izolatlarından birinin kök-ur nematodları üzerinde yapılan patojenite testleri sonucu nematod içerisinde geliştiği gözlenmiştir. Bu izolatının teşhis çalışmaları sonucu biyokimyasal özelliklerine göre Telluria chitinolytica (Pseudomonas mixta) olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: