Özet:

Oldukça geniş bir zamana ve mekana yayılmış olan Türklerin kültürel tarihini incelerken, sosyal hayatın ayrılmaz bir parçası olan kadının tarihi başlı başına geniş bir araştırma kapsamı sunmaktadır. Anayurt Orta Asya’dan Balkanlar’a değin yüzyıllara uzanan Türk kadınının sosyal hayat içerisindeki varlığını, sosyal değişimlerini incelemek üzere yazılı ve sözlü kaynakların arasında seyahatnameler içlerindeki kapsamlı bilgilerle önemli bir yer teşkil etmektedir. Tarih boyunca insanlar, gerek merakları ve öğrenme arzusu güdüleriyle gerekse askeri faaliyetler, bilimsel çalışmalar gibi özellikli hedeflerle farklı coğrafyalara seyahatler düzenlemişlerdir. Belirli hedefler doğrultusunda gerçekleştirilen bu seyahatler, XIX. yüzyıla gelindiğinde yoğun bir artış göstermiştir. Söz konusu yüzyıl içerisinde bilhassa Rusya, İngiltere ve Çin arasında stratejik bir öneme sahip olan Türkistan bölgesi de Batılı seyyahlarca gezilerin düzenlendiği bir bölge olmuştur. Seyyahların gözlemleri arasında kadınlara dair bilgiler kimi zaman neredeyse hiç olmamış, kimi seyahatnamelerde ise oldukça az ve yüzeysel bilgiler verilmiştir. Bu durum seyyahların öncelikli hedefleri ve odak noktalarıyla ilişkilidir. Çalışmamızda Türkistan’daki Türk kadının sosyal hayatına ilişkin kapsamlı bilgiler sunan seyyahların seyahatnameleri kullanılmış ve aktarılan bilgiler değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: