Abstract:

Memlûk ve Altın Orda devletleri Ortadoğu tarihinde önemli ve etkili bir yere sahip iki büyük siyasi teşekküldür. XIII. yüzyılın ortalarından itibaren her iki devlet ortaya koyduğu siyasi irade ve tesis ettiği münasebetler ile Mısır, Suriye, Anadolu, İran, Kafkasya ve Deşt-i Kıpçak sahalarını kapsayan geniş coğrafyanın ve bu coğrafyadaki diğer siyasi teşekküllerin tarihinin şekillenmesinde mühim roller oynamışlardır. Söz konusu iki devlet arasındaki ilişkiler ortak bir düşmanın varlığı dolayısıyla başlamış ve diğer birtakım etkenlerin de tesiriyle geliştirilmiştir. Bu devletler ve düşmanlarının veya rakiplerinin varlığı tabii olarak yeni ve girift ilişkileri beraberinde getirmiş, böylece Memlûk – Altın Orda münasebetleri, onları aşkın bir boyutta etkili hale gelmiş ve bölgedeki siyasetin yön kazanmasında tesirli olmuştur. Bununla birlikte, Memlûk ve Altın Orda devletlerinin, sürdürmeye özen gösterdikleri ilişkileri aralarında bir ittifakın oluşmasına imkân tanımıştır. Bu ittifak, diplomatik yazışmalarda tarafların çokça bahsettiği ortak bir harekât noktasına varmamıştır ancak, bu yönde oluşturulan söylemin kendisi tesirli bir güç olarak kazanımlar sağlamıştır. Nihayet bu çalışmamızda, Sultan en-Nâsır Muhammed’in üçüncü saltanat dönemine kadar Memlûk – Altın Orda siyasi ve diplomatik ilişkileri tüm yönleriyle ortaya konulmaya ve bunların ürettiği neticelerin tespiti ve tetkikine gayret edilmiştir.

Keywords: